قابلیت سازمانی چیست؟

قابلیت سازمانی موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. کمتر سازمانی روی تشخیص و تعیین قابلیتهای سازمانی خود وقت می گذارد. بسیاری از میدان هم با این موضوع بیگانه هستند. مدیریت یک سازمان برای بالا بردن بهره وری سازمانی و دریافت بهترین خروجی ها از عملکرد نیروی انسانی باید بتواند قابلیت های سازمانی را تعریف کند. سپس استخدام های مناسبی را انجام دهد. همچنین بعد از تعییت قابلیتها باید بتواند مسیر رشد شغلی و افزایش مهارت های کارمندان را طراحی کند. در ادامه مدیریت بر اساس این قابلیت های سازمانی می تواند سیستم آموزشی مناسبی را طراحی و آن را پیگیری کند.

برای درک صحیح قابلیت سازمانی ضروری است ابتدا تفاوت بین سه واژه دانش،مهارت و قابلیت را بدانیم

♦️دانش

دانش مجموعه دانستنیهاییست که یادگرفتنی و آموختنی هستند و برای انجام عملی باید آنها را آموزش ببینیم
مانند کسی که نحوه ی استفاده از یک ماشین CNC را می داند اما ضرورتا نمی تواند با آن کار کند.

♦️مهارت
به کارگیری دانش به روشی خاص برای رسیدن به نتیجه ای مشخص.
مثلا در ارتباط با مثال فوق آن شخص میتواند با استفاده از ماشین CNC از دانش خود استفاده کند و یک قطعه را بتراشد.

♦️قابلیت و شایستگی
استفاده از مهارت برای اینکه کار با استانداردهای خاصی انجام شود و مهم تر اینکه فردی که دارای قابلیت و کاردانی است می داند که کار باید با چه کیفیتی انجام شود را قابلیت سازمانی می گوییم.
در نتیجه فرد قابل و شایسته با استفاده از دانش و مهارت خود درباره ی CNC می تواند قطعه ای استاندارد که مورد نظر شرکت است را بدون خطا و در زمانی معین بسازد.

چرا باید سازمانها به دنبال قابلیت و کارایی افراد باشند تا دانش آنها؟

سازمانها باید با توجه به قابلیت و کارایی افراد انتظارات روشنی از کارکنانشان داشته باشند تا با توجه به قابلیت های کاربردی افراد مزیت های زیر را در سازمان بدست آورند.

۱٫ ایجاد روشی ثابت در اموری که سازمان انجام می دهد و تعریف یک فرهنگ کاری مناسب
۲٫ اطمینان یافتن از اینکه با کارمندان برخوردی یکسان میشود.
۳٫ برقراری ارتباط خوب و نزدیک با کارکنان با مشخص کردن انتظارات و استانداردهایی که می خواهند
۴٫ تعیین نحوه بهبود و پیشرفت در کارها بر اساس رویه ای یکسان در سرتاسر سازمان
۵٫ ایجاد استانداردهای بالای کیفی
۶٫ دست یابی به ثبات و یکپارچگی
۷٫ کمک به مدیران در تعریف و ارزیابی کارکنان وبهبود سیستم پرداخت و پاداش
۸٫ اعمال ارزشهای سازمان در فعالیتهای روزمره

سازمانها بر حسب نیاز، قابلیتهای مختلفی در مشاغل مختلف تعریف میکنند:
یک دسته قابلیتهایی که در کل سازمان مشترک هستند مثلا توانایی انجام کار گروهی و یا قابلیتهایی که میتواند مختص خود سازمان باشد.
و دسته ای دیگر قابلیتهای تخصصی مربوط به هرشغل است که باید برای هر شغل جداگانه تعریف شود.

یک مثال ساده از قابلیت سازمانی قابلیت کار گروهی است

این قابلیت با روابط سازنده و موثر در میان افراد گروه و نحوه ی کار آنها با یکدیگر جهت دستیابی به اهداف مشترک سروکار دارد.

و شاخصهای مهم رفتاری این قابلیت سازمانی شامل:
?برقراری و حفظ روابط کاری مناسب
?حس کمک و همکاری در مواقع ضروری
?کمک و همکاری فعال و مشارکت و فعالیت داوطلبانه
?احترام به تلاش و وقت دیگران
? وقت شناسی در مورد شرکت در جلسات
?به اشتراک گذاشتن دانش و تخصص برای کمک به دیگران
?درخواست کمک از سایر اعضا در مواقع لزوم
?گوش کردن به حرف همکاران و توانایی تشخیص دانش و مهارت آنها

برخی قابلیتهای سازمانی لازم هم ممکن است کمی پیچیده تر باشند و نیاز به بررسی بیشتری برای دستیابی به مشخصه های آن داشته باشد.
بعضی از سازمانها هم مایلند اطلاعات مربوط به قابلیت ها را با جزییات بیشتر در اختیار کارکنان خود قرار دهند.

مثلا:

شاخص های منفی قابلیت سازمانی:
اینها نشان می دهند سازمان چه نوع رفتارهایی را نمی خواهد ببیند. برخی اوقات رفتارهای غیر سازنده نامیده می شوند.

شاخص های برجسته قابلیت سازمانی:
این نوع شاخص ها نشان می دهند که هر کس برای ایده ای یا برجسته بودن در قابلیت چه کارهای اضافه ای باید انجام دهد و به آن نقش الگویی می گویند.

سطح قابلیت سازمانی:
جایی است که یک گروه از مشاغل به درجه ای بیشتر از قابلیت نیاز دارند و در نتیجه،مسئولیت یا سطح پیچیدگی کار افزایش می یابد.
این نوع قابلیت های سازمانی شاید در نگاه اول پیچیده باشند اما در واقع ترکیبی از همان قابلیتهای ساده هستند.