شرح وظایف کارشناس بازاریابی | حقوق+نیازمندی ها و…

کارشناس بازاریابی از آن دست مشاغلی است که اگر فردی در آن حرفه‌ای باشد، حتی یک روز هم بدون شغل نمی‌ماند. کسب و کارهای مختلف بعد از تولید یک محصول، وارد بازی مارکتینگ می‌شوند تا بتوانند بخشی از بازار را به دست آورند و با برآورده کردن نیاز مخاطبان، فروش داشته باشند و سود به دست آورند. بازیکنان اصلی این بازی، کارشناسان و مدیران بازاریابی هستند؛ شرح وظایف کارشناس بازاریابی هم چگونگی بازی مارکتینگ را مشخص می‌کند. در این میان، هر کسب و کاری که بازیکن‌های حرفه‌ای‌تری داشته باشد، سهم بیشتری از بازار به دست می‌آورد و سودآوری بالاتری خواهد داشت.

داستان‌های زیادی درباره بازاریابی و موفقیت برندها وجود دارد؛ از توانمندی استیو جابز برای معرفی محصولات اپل گرفته تا موفقیت فورد در به دست آوردن نیمی از بازار خودروی آمریکا. پس دیگر نیازی نیست درباره اهمیت استخدام کارشناس بازاریابی حرفه‌ای و تأثیر آن در سودآوری سازمان، صحبت کنیم. می‌توانیم مستقیم به سراغ اصل مطلب برویم و بررسی کنیم شرح وظایف کارشناس بازاریابی چیست و فردی که در این موقعیت شغلی فعالیت می‌کند، باید چه مهارت‌ها و ویژگی‌هایی داشته باشد.

کارشناس بازاریابی کیست؟

کارشناس بازاریابی نه تراکت پخش می‌کند، نه به صورت حضوری به دنبال نماینده فروش می‌گردد و نه وظیفه فروش تلفنی را برعهده دارد. او به دنبال روش‌هایی برای شناخت بازار هدف می‌گردد و در نهایت استراتژی‌هایی برای جلب توجه اعضای این بازار و معرفی محصول به آن‌ها می‌چیند.

کسب و کارهای امروزی، راه‌های مختلفی برای برقراری ارتباط با مشتریان دارند؛ تبلیغات چاپی مثل پوستر، ارسال ایمیل و پیامک، تبلیغات در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و ویزیتوری چند مورد از این روش‌ها هستند. در این میان کسی باید باشد که تشخیص بدهد کدام یک از این روش‌ها برای مشتریان کسب و کار مورد نظر مناسب‌تر است. مثلا باید بررسی کند که آیا مخاطبان یک محصول خاص، ایمیلشان را چک می‌کنند یا وقتشان را در اینستاگرام می‌گذرانند. برای انجام این وظایف، شرح شغل کارشناس بازاریابی تعریف می‌شود.

کارشناسان بازاریابی، درباره مشتریان احتمالی و مخاطبان هدف تحقیق می‌کنند تا بتوانند راه‌های مناسبی برای معرفی محصول به مشتریان و تبلیغات پیدا کنند و بازارهای تازه‌ای برای فروش محصولات بسازند. هرچقدر تعداد افرادی که با محصولات و خدمات شما آشنا هستند و تمایل به خرید دارند، بیشتر باشد، نشان می‌دهد بخش بازاریابی سازمان شما موفق‌تر عمل کرده‌ است.

کارشناسان بخش مارکتینگ حتی با کارشناسان توسعه محصول هم ارتباط دارند. آن‌ها با توجه به اطلاعاتی که از مشتریان به دست آورده‌اند، می‌دانند که چه ویژگی‌هایی برای آن‌ها اهمیت دارد. بنابراین اطلاعاتشان را در اختیار تیم توسعه محصول قرار می‌دهند تا خروجی نهایی، دقیقا همان چیزی باشد که مشتری به آن نیاز دارد.

شرح وظایف کارشناس بازاریابی 

با ارائه لیست شرح وظایف کارشناس بازاریابی، بهتر متوجه می‌شوید فردی که در این زمینه فعالیت می‌کند، چه آورده‌هایی برای سازمان شما خواهد داشت.

• انجام تحقیقات بازار و شناسایی نیازها و تمایلات مشتریان
• تدوین استراتژی‌های تبلیغاتی
• برنامه‌ریزی برای افزایش تقاضای محصولات در بازار با ترغیب مشتریان برای خرید (البته کارشناسان بازاریابی باید دقت داشته باشند که میزان تقاضای بازار، بیشتر از توان تولید مجموعه نباشد و امکان تأمین محصولات وجود داشته باشد)
• سپردن محتواهای تولید شده برای تبلیغات به کانال‌های منتشرکننده مطابق با برنامه‌ریزی‌های انجام شده 
• به دست آوردن و نگهداری بانک اطلاعاتی و مشتریان و ارائه آن‌ها به کارشناسان فروش 
• شرکت در رویدادهایی مرتبط با بازاریابی محصولات و خدمات سازمان؛ رویدادهایی مثل نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها
• ارتباط با توسعه‌دهندگان محصول و انتقال اطلاعاتی که درباره نیاز مشتریان به دست آورده‌اند به منظور بهینه‌سازی محصول برای نیاز مشتری 
• ارائه گزارش کار به مدیر بازاریابی
• همکاری با تولیدکنندگان محتوا برای تهیه محتواهای تبلیغاتی که ترغیب‌کننده کاربران هستند
• بررسی بازخورد مشتریان و ارائه پیشنهاد برای بهترین خدمات پس از فروش 
• مشتری‌مداری و آموزش تفکر مشتری‌مداری به سایر کارکنان 
• تحلیل عملکرد بازاریابی سازمان در گذشته و بررسی نقاط ضعف و قوت در کمپین‌های قبلی 
• پیدا کردن کانال‌های مختلف برای ارتباط با مشتریان و فروش محصول 

موارد بالا، شرح وظایف کلی برای این موقعیت شغلی هستند. سازمان‌های مختلف ممکن است شرح شغل‌های منحصر به فردی برای کارشناسان بازاریابی بنویسند. از طرف دیگر، مدیر بخش بازاریابی وظیفه مدیریت و هدایت کارشناسان را برعهده دارد و ممکن است وظایف متفاوتی برای هرکدام از کارشناسان در نظر بگیرد. پس تعیین شرح شغل کارشناس بازاریابی، به شرایط سازمان و شیوه مدیریت آن بستگی دارد.

مهارت‌های مورد نیاز کارشناس بازاریابی 

شرح وظایف کارشناس بازاریابی ساده نیست و انجام آن‌ها به بهترین شیوه ممکن، به مهارت‌های خاصی نیاز دارد. مهم‌ترین مهارت‌های مورد نیاز برای فعالیت در این موقعیت شغلی را در ادامه نام می‌بریم.

• خلاقیت و ایده‌پردازی 
• قدرت تجزیه و تحلیل 
• دانش اقتصادی خوب 
• مهارت مذاکره 
• توانایی برقراری ارتباط
• مهارت همدلی (یک کارشناس بازاریابی وقتی می‌تواند نیاز مشتری را درک کند که خودش را جای او بگذارد)
• صبر
• نظم و مدیریت زمان 
• روان‌شناسی (روان‌شناسی مشتریان جزو شرح وظایف کارشناس بازاریابی نیست، اما اگر این فرد با اصول روان‌شناسی و تکنیک‌های کاربردی این حوزه آشنا باشد، می‌تواند از آن برای جذب مشتریان استفاده کند)
• شبکه‌سازی 
• دیجیتال مارکتینگ

۳ تفاوت کارشناس فروش و بازاریابی 

کارشناس فروش و بازاریابی و شغل ویزیتور سه موقعیت شغلی منحصر به فرد هستند. ممکن است بعضی از بندهای شرح وظایف کارشناس بازاریابی با وظایف کارشناس فروش و ویزیتور یکسان باشد، اما هرکدام از آن‌ها کارهای متفاوتی را انجام می‌دهند و هدف‌های منحصر به فردی را دنبال می‌کنند. ویزیتور کسی است که به صورت مستقیم با مشتریان ارتباط دارد و محصولی را به آن‌ها معرفی می‌کند، اما بازاریاب این کار را به صورت غیرمستقیم انجام می‌دهد. کارشناس فروش نیز با افرادی که قصد خرید دارند و با محصول آشنا هستند، صحبت می‌کند تا محصول را به آن‌ها بفروشد.

در ادامه ۳ تفاوت مهم کارشناس فروش و بازاریابی را بررسی می‌کنیم.

۱. بازاریاب، بازار می‌سازد و فروشنده می‌فروشد

کارشناس بازاریابی، درباره جامعه هدف تحقیق می‌کند و اطلاعاتی درباره سبک زندگی، عادات، علاقمندی‌ها و ارزش‌های آن به دست می‌آورد. با توجه به این اطلاعات و به کمک مهارت‌هایی که در زمینه بازاریابی دارد، بهترین روش برای معرفی محصولات، خدمات و برند که روی مشتریان احتمالی تأثیر می‌گذارد را پیدا می‌کند. سپس این روش به شیوه‌ای خلاقانه اجرا می‌کند تا مشتریان احتمالی با محصولات و برند آشنا شوند و درباره آن کنجکاوی کنند. کارشناس بازاریابی ممکن است هیچوقت به صورت مستقیم با مشتریان تعامل نداشته باشد، اما روی ذهن آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

کارشناس فروش با مشتریان احتمالی مذاکره می‌کند و سعی می‌کند با ارائه ارزش افزوده و پر رنگ‌ کردن مزیت‌های محصول نسبت به نمونه‌های مشابه در بازار، مشتری را برای خرید متقاعد کند. او برای این کار از تکنیک‌های روان‌شناسی، مذاکره و فروش بهره می‌برد. پیشنهاد می کنیم در این ارتباط حتما چگونه محصول خود را معرفی کنیم را مطالعه کنید.

۲. بازاریاب استراتژی بلند مدت می‌چیند و فروشنده روی لحظه حال تمرکز دارد

کارشناس بازاریابی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که برند و محصولات به صورت مداوم در معرض دید مشتریان قرار بگیرد. شرح وظایف کارشناس بازاریابی، گسترش بازار هدف است و این کار به برنامه‌ریزی بلند مدت نیاز دارد.

کارشناس فروش معمولا روی لحظه حال تمرکز دارد. او در هر لحظه با یک مشتری مذاکره می‌کند و تلاشش این است که مذاکره به فروش منتهی شود. البته کارشناسان فروش هم اهداف ماهانه دارند و باید برای دستیابی به آن، برنامه‌ریزی داشته باشند، اما به اندازه کارشناس بازاریابی به تدوین استراتژی بلند مدت اهمیت نمی‌دهند.

۳. مهارت‌های مورد نیاز کارشناس فروش و بازاریابی متفاوت است 

مشاغل بازاریابی و فروش، وجوه اشتراک بسیاری دارند، اما مهارت‌های مورد نیاز برای آن‌ها متفاوت است. به عنوان مثال شاید یک کارشناس بازاریابی به آشنایی با تمام اصول مذاکره یا مکالمه تلفنی نیازی نداشته باشد، اما این مهارت‌ها برای کارشناس فروش ضروری است. یا به عنوان مثالی دیگر، تحلیل و پیدا کردن بهترین صفحه‌ها برای سپردن تبلیغات، جزو مهارت‌های مورد نیاز برای کارشناس فروش نیست، اما کارشناس بازاریابی باید با اصول دیجیتال مارکتینگ آشنا باشد.

شرایط احراز شغل کارشناس بازاریابی 

بازاریابی مهارتی است که بخشی از آن‌ به استعدادهای درونی و ویژگی‌های شخصیتی برمی‌گردد و بخشی از آن اکتسابی است. برای فعالیت به عنوان کارشناس بازاریابی باید مهارت‌های مورد نیاز را یاد بگیرید و تجربه کافی در این زمینه به دست آورید. مهارت‌ها را هم می‌توان از طریق تحصیلات آکادمیک به دست آورد و هم شرکت در در دوره‌‌های آموزشی؛ اینکه شما کدام یک را انتخاب می‌کنید، به ترجیح خودتان بستگی دارد.

در ادامه شرایط احراز شغل کارشناس بازاریابی را توضیح می‌دهیم.

1- تحصیلات 

افرادی که در رشته‌های زیر تحصیل کرده‌اند، بهتر می‌توانند از پس شرح وظایف کارشناس بازاریابی برآیند:

• تبلیغات و بازاریابی 
• مدیریت بازرگانی (یکی از گرایش‌های این رشته بازاریابی است)
• مدیریت کسب و کار
• مدیریت مالی 
• مدیریت صنعتی 
• مدیریت اجرایی 

موسسه‌های آموزشی خصوصی و دولتی دوره‌های فشرده‌ای برای آموزش بازاریابی و شاخه‌های مختلف آن ارائه می‌دهند. بعضی از موسسات بعد از پایان دوره، برای دانشجویان مدرک معتبر صادر می‌کنند که یک نقطه قوت در رزومه آن‌ها محسوب می‌شود. این دوره‌ها معمولا کوتاه‌تر از تحصیلات دانشگاهی هستند و مباحث روز و کاربردی را ارائه می‌دهند. پس اگر در دانشگاه در رشته‌هایی که پیش از این نام بردیم، تحصیل نکرده‌اید، نگران نباشید. برای شما نیز راه‌های بسیاری برای ورود به دنیای بازاریابی وجود دارد.

2- آشنایی با فضای دیجیتال 

در حال حاضر دیجیتال مارکتینگ به یکی از مهم‌ترین شاخه‌های بازاریابی تبدیل شده است و فضای دیجیتال به عنوان مهم‌ترین کانال بازاریابی و فروش برای بسیاری از کسب و کارها شناخته می‌شود.
کارشناس دیجیتال مارکتینگ یک موقعیت شغلی منحصر به فرد است که در اکثر سازمان‌ها وجود دارد، اما بعضی از بندهای شرح وظایف کارشناس بازاریابی نیز به فضای دیجیتال مربوط می‌شود. بنابراین آشنایی با دیجیتال مارکتینگ برای بسیاری از سازمان‌ها، یکی از شرایط احراز شغل کارشناس بازاریابی است.

ویژگی‌های شخصیتی کارشناس بازاریابی 

بسیاری از افراد در زمینه مارکتینگ تحصیل کرده‌اند، در دوره‌های زیادی شرکت داشته‌اند و کتاب‌های بی‌شماری در این زمینه خوانده‌اند. اما هنوز کارشناسان بازاریابی موفقی نیستند؛ علت این مسئله را باید در علاقه و استعداد آن‌ها جستجو کرد. کسی که به فروش محصول، تحقیق درباره مشتریان و ایده‌پردازی برای جلب توجه آن‌ها علاقه ندارد، هیچوقت نمی‌تواند یک بازاریاب موفق باشد.

بعضی از ویژگی‌های شخصیتی مورد نیاز برای کارشناسان بازاریابی را در ادامه نام می‌بریم:

• علاقمند به تعامل و کار تیمی 
• علاقمند به برقراری ارتباط با دیگران
• خلاق و ایده‌پرداز

بهترین تیپ‌های شخصیتی MBTI برای کارشناس بازاریابی 

اگر شرح وظایف کارشناس بازاریابی برایتان جذاب است اما هنوز نمی‌دانید که این شغل با ویژگی‌های شخصیتی و روحیات شما سازگاری دارد یا خیر، می‌توانید از تست شخصیت‌شناسی MBTI استفاده کنید. با تحلیل‌های شخصیتی این تست، متوجه می‌شوید چه مشاغلی برای شما مناسب است. به عنوان مثال تیپ‌های شخصیتی که در ادامه نام‌ می‌بریم، می‌توانند در حوزه مارکتینگ موفق عمل کنند:

• ESTP (کارآفرین)
• ENTP (مجادله‌گر)
• ENFP (قهرمان)
• ENTJ (فرمانده)
• INFJ (حامی)

بعضی از کارفرماها هم هنگام بررسی متقاضیان، به نتیجه تست MBTI آن‌ها نیز توجه می‌کنند. نکته مهمی که باید بدانید این است که تست MBTI صرفا به عنوان یک راهنما عمل می‌کند. مدیران نباید از آن به عنوان تنها معیار برای سنجش کارجوها استفاده کنند و کارجوها هم نباید به مشاغلی که برای تیپ شخصیتی آن‌ها پیشنهاد شده، محدود شوند.

بازارکار و حقوق کارشناس بازاریابی 

حقوق کارشناس بازاریابی باسابقه و حرفه‌ای می‌تواند از هر کارمندی بیشتر باشد؛ همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، چنین فردی حتی یک روز هم بدون شغل باقی نمی‌ماند. سازمان‌های مختلف، روش‌های گوناگونی برای پرداخت حقوق کارشناس بازاریابی در نظر می‌گیرند. بعضی از آن‌ها حقوق ثابت به همراه مزایا می‌پردازند، بعضی به صورت پورسانتی حقوق می‌دهند و بعضی دیگر هم از روش‌های ترکیبی استفاده می‌کنند.

افرادی که در زمینه مارکتینگ تخصص دارند، می‌توانند در موقعیت‌های شغلی بسیاری مشغول به کار شوند. آن‌ها می‌توانند کارشان را به عنوان کارشناس بازاریابی آغاز کنند و با ارتقای مهارت‌هایشان به سِمت مدیر بازاریابی برسند. راه‌اندازی کسب و کار شخصی یا دریافت نمایندگی از برندهای بزرگ، از دیگر فرصت‌های شغلی پر درآمدی است که پیش روی این افراد وجود دارد. آن‌ها باید با توجه به علاقمندی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خودشان، شغل مورد نظرشان را پیدا کنند.
حقوق کارشناس بازاریابی در کشورهای مختلف متفاوت است، اما آمار نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۱، کارشناسان بازاریابی به طور متوسط سالانه ۶۲ هزار دلار درآمد داشته‌اند. میزان درآمد مدیران بازاریابی در این سال، ۱۵۳ هزار دلار بوده است.

کلام آخر؛ بازاریابان حرفه‌ای برگ برنده سازمان هستند

در این مقاله شرح وظایف کارشناس بازاریابی را بررسی کردیم و درباره مهارت‌های مورد نیاز برای فعالیت در این شغل توضیح دادیم. به یاد داشته باشید که محصولات و خدمات باکیفیت و تیم بازاریابی و فروش حرفه‌‌ای، یک ترکیب برنده برای کسب و کار شما محسوب می‌شود. اگر بهترین محصول بازار را تولید کنید، اما بازاریابی حرفه‌ای نداشته باشید، ناشناس باقی می‌مانید و نمی‌توانید با رقبای قدرتمند بازار رقابت کنید. اگر استیو جابز استراتژی مارکتینگ درستی نداشت، شاید هیچوقت نمی‌توانست برند قدرتمند نوکیا را از میدان به در کند.

ما در مرکز مدیریت کاربردی ایران، هرآنچه که برای مدیریت ضروری است را آموزش می‌‌دهیم. اطلاع از شرح وظایف کارشناس فروش نیز یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی است که مدیر هر کسب و کاری باید داشته باشد. اگر تجربه‌ای در زمینه نوشتن شرح شغل کارشناس بازاریابی دارید یا تجربه‌ای در زمینه استخدام افراد مناسب برای این پوزیشن شغلی به دست آورده‌اید، در بخش کامنت‌ها مطرح کنید.