بخشی از شرح وظایف مدیر تولید بر اساس صنعتی که در آن فعالیت میکند، بستگی دارد. شرح وظایف مدیر تولید در صنعت غذا با وظایف مدیر تولید در صنعت دیگری مثل خودروسازی متفاوت است و هرکدام از این افراد در حوزه متفاوتی تخصص دارند. اگر با دیدگاه کلی به مدیریت تولید در کارخانههای مختلف نگاه کنید، وجه تشابههایی بین آنها پیدا میکنید. به عنوان مثال طراحی فرایند تولید محصول یکی از وظایف مدیر تولید است، اما طراحی فرایند تولید در کارخانه مواد غذایی هیچ شباهتی به فرایند تولید کارخانه خودروسازی ندارد!
در این مقاله به وظایف مدیر تولید در صنعت غذا میپردازیم و درباره سایر جنبههای این شغل مانند مهارتهای مورد نیاز و محیط کاری نیز صحبت میکنیم. مطالعه این مقاله هم به مدیران ارشد کارخانههای صنایع غذایی کمک میکند شرح شغل مناسبی برای مدیر تولید بنویسند و هم به مدیران تولیدی که قصد فعالیت در صنعت غذا را دارند، کمک میکند با جزئیات این شغل آشنا شوند.
مدیر تولید در صنعت غذا چیست؟
مدیر تولید در صنعت غذا در رأس واحد تولید قرار میگیرد و بر کارکنان، فرایندها، امور مالی و کیفیت محصول نهایی نظارت میکند. او همچنین بر رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی نظارت دارد و در صورت بروز مشکل در هرکدام از این بخشها، برای حل مشکل اقدام میکند.
مدیر تولید همچنین واسطهای بین مدیران ارشد با بخش تولید کارخانه است. او در گزارشها و جلسات هیئت مدیره، اطلاعات لازم را در اختیار مدیران ارشد قرار میدهد. او گزارشهای حجم و بازدهی تولید را به مدیران ارشد انتقال میدهد، همچنین برنامه بودجه خود را به آنها نشان میدهد و بودجه مورد نیاز را دریافت میکند. مدیر تولید صنعت غذا در بعضی از تصمیمگیریها استقلال دارد، اما برای تصمیمات کلیدی و مهم باید با هیئت مدیره مشورت داشته باشد.
در بعضی از واحدهای صنایع غذایی یک سرآشپز تولید هم فعالیت میکند.
سرآشپز به صورت مستقیم با تولید محصول در ارتباط است و روی مواردی مثل طعم و نحوه تولید محصول نظارت میکند. مدیر تولید به اندازه سرآشپز روی جزئیات و ترکیبات محصول تمرکز ندارد و بیشتر به بخش تجاری توجه میکند. به عنوان مثال با توجه به بازخوردهای مشتریان برای ارتقای محصول اقدام میکند.
وظایف مدیر تولید در صنعت غذا
وظیفه مدیر تولید در صنعت غذا این است که اطلاعات دقیقی درباره فرایند تولید و محصولات نهایی داشته باشد. او باید بداند هر تغییر در فرایند، چه تأثیری بر محصول نهایی میگذارد. وظیفه دیگر مدیر تولید صنایع غذایی این است که بر کارکنان نظارت داشته باشد و از کفایت و شایستگی نیروی انسانی فعال در مجموعه اطمینان حاصل کند.
در ادامه لیستی از مهمترین وظایف مدیر تولید در صنعت غذا را ارائه میدهیم تا با مسئولیتهای این پوزیشن شغلی دقیقتر آشنا شوید.
- طراحی فرایند تولید و بهکار گماردن نیروها به شکل صحیح در بخشهای مختلف این فرایند
- نوشتن برنامهکاری و شیفتهای کارکنان بخش تولید
- مدیریت موجودی مواد اولیه و محصول نهایی در انبار
- هماهنگسازی موجودی با سفارشات ارسالی از بخش فروش
- نظارت بر نگهداری مواد غذایی مطابق با استانداردهای بهداشتی
- اطمینان از رعایت بهداشت و تمیزی محیط تولید شامل آشپزخانه، هواکشها، انبار، فریزرها و بخش خشککن
- نظارت بر کنترل کیفیت مواد اولیه و محصول نهایی در آزمایشگاههای تست کیفیت
- اطمینان از استاندارد بودن فرایند حملونقل از کارخانه تا فروشگاه
- برنامهریزی برای آموزش کارکنان و ارتقای عملکرد آنها
- یکپارچهسازی و مدیریت فرایند تولید و تلاش برای بهینهسازی فرایندها (تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازدهی)
- برآورد بودجه مورد نیاز برای فرایند تولید
- نظارت بر عملکرد صحیح دستگاهها و سرویس شدن منظم آنها
- پیگیری حل مشکلات دستگاههای خراب و آسیبدیده
- دریافت گزارش روزانه یا دورهای از سرپرست تولید
- اطمینان از رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی توسط اعضای تیم تولید
- جذب و استخدام نیروهای جدید برای تیم تولید
- توجه به بازخوردهای مشتریان و دادههای دریافتی از تیمهای فروش، بازاریابی و پشتیبانی و استفاده از این دادهها برای تولید محصولات جدید یا ارتقای محصول کنونی
- تعیین هدف و برنامهریزی برای خط تولید کارخانه و تعیین KPI (شاخص ارزیابی عملکرد)
- اطمینان از آمادگی همیشگی سالن تولید برای بازرسی (بازرسان معمولا بیخبر از سالنهای تولید بازدید میکنند)
مدیر تولید در صنعت غذا باید در چه حوزههایی تخصص داشته باشد؟
مدیران تولید صنعت غذا مانند هر صنعت دیگری باید در امور مربوط به تولید محصول کارخانهای که در آن کار میکنند، تخصص داشته باشند. به صورت کلی تخصصهای مورد نیاز برای این پوزیشن شغلی عبارتند از:
- شناخت استانداردها و قوانین سازمان غذا و دارو شامل استانداردهای مربوط به تولید مواد غذایی، بهداشت، ایمنی، مواد اولیه، مواد افزودنی، برچسبگذاری، قوانین زیستمحیطی و تجاری
- توانایی انتخاب مواد اولیه، دانش درباره نحوه صحیح فرآوری مواد اولیه و طراحی فرایند تولید و نحوه صحیح بستهبندی و نگهداری محصول نهایی
- تسلط بر روشهای کنترل کیفیت محصولات و فرایندهای تولید
- مهارت اقتصادی و مالی و انجام محاسبات برای برآورد هزینهها و مدیریت بودجه
- آشنایی با دستگاههای کاربردی در خط تولید کارخانههای مواد غذایی و نحوه کار و تنظیمات آنها
مهارتهای مورد نیاز برای مدیر تولید در صنعت غذا
مهارتهای مدیر تولید در صنعت غذا تفاوت چندانی با مدیران تولید در سایر بخشها ندارد. توانمندیهای مورد نیاز برای این پوزیشن شغلی شامل مهارتهای نرم، توانایی مدیریت و دانش کار با نرمافزار هستند.
در ادامه به لیست مهارتهای مورد نیاز مدیر تولید صنایع غذایی اشاره میکنیم.
- شناسایی و مدیریت ریسک
- هدفگذاری برای دورههای کوتاهمدت، میانمدت و بلند مدت
- برنامهریزی
- تجزیه و تحلیل دادهها
- تفکر انتقادی
- خلاقیت
- دقت و نظم بالا
- حساسیت در اجرای قوانین
- مهارتهای مدیریتی
- مهارتهای ارتباطی
- مهارت تصمیمگیری هم به صورت مستقل و هم با مشورت دیگران
- مسئولیتپذیری
- مدیریت زمان
- آیندهنگری
- توانایی انجام چند کار به صورت همزمان
- توانایی کار کردن در شرایط پرتنش
- مهارتهای متفرقه مورد نیاز برای کارخانه مانند تسلط بر زبانهای خارجی یا کار کردن با نرمافزارهای اختصاصی سازمان
تحصیلات مورد نیاز مدیر تولید صنعت غذا
داشتن حداقل مدرک لیسانس برای مدیریت تولید در صنعت غذا الزامی است. بهترین رشته برای این پوزیشن شغلی، صنایع غذایی است؛ اما فارغالتحصیلان رشتههای زیر نیز میتوانند در صنعت غذا به عنوان مدیر تولید فعالیت کنند.
- مهندسی صنایع
- رشتههای مدیریتی
- مهندسی شیمی
- رشتههای آشپزی و هتلداری
البته دقت داشته باشید افرادی که در رشتههایی بهجز صنایع غذایی تحصیل کردهاند، لازم است با کارآموزی یا شرکت در دورههای آموزشی دانش لازم درباره صنعت غذا را بهدست آورند. بسیاری از کارخانهها با ارائه ارتقای شغلی مدیر تولید خود را انتخاب میکنند. یعنی افراد ابتدا به عنوان کارمند بخش تولید وارد کارخانه میشوند و اگر پتانسیل بالایی داشته باشند، کمکم به مراتب بالاتر یعنی سرپرست تولید یا مدیر تولید میرسند.
حقوق مدیر تولید در صنعت غذا
میزان حقوق به وظایف مدیر تولید در صنعت غذا، مدرک تحصیلی، سابقه کاری، ساعات کاری و کارفرما بستگی دارد. میزان حقوق مدیر تولید صنایع غذایی تقریبا مشابه مدیران تولید در سایر بخشهاست. آمار منتشرشده توسط جابویژن نشان میدهد که در سال ۱۴۰۲ متوسط حقوق مدیران تولید صنایع غذایی در تهران ۳۰ میلیون تومان بوده است. در شهرهای دیگر، حداقل حقوق این پوزیشن شغلی ۱۶ میلیون تومان است. آمار نشان میدهد ۱۰ درصد از مدیران تولید در سال ۱۴۰۲ دریافتی بیشتر از ۵۰ میلیون تومان در ماه دارند.
ساعات و شرایط کاری مدیر تولید صنایع غذایی
ساعت کاری مدیر تولید به نحوه کار کارخانه بستگی دارد. در کارخانههایی که خط تولید به صورت ۲۴ ساعته فعال است، مدیر تولید یا بهصورت شیفتی کار میکند یا در ساعات اداری در محل کار حاضر میشود و در ساعات غیر اداری باید گوشبهزنگ باشد.
بعضی از سالنهای تولید هم در ساعتهای مشخصی در طول روز کار میکنند و مدیر تولید باید در این ساعات در سالن حضور داشته باشد. محیط کاری مدیر تولید در اغلب موارد سالنهای تولید کارخانه است. در موارد استثنا پیش میآید که مدیر تولید در صنعت غذا برای همکاری یا راهاندازی شعبههای دیگر کارخانه به مأموریتهای خارج از شهر یا خارج از کشور اعزام شود.
سخن پایانی
در این مقاله بررسی کردیم وظایف مدیر تولید در صنعت غذا چیست و این پوزیشن شغلی چه پیشنیازهایی دارد. صنعت غذا یکی از مهمترین صنایع انسانی است که در دهههای اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. کارخانههای تولیدکننده مواد غذایی باید استانداردهای سختگیرانهای را رعایت کنند و مطابق با قوانین و مقررات تعیینشده پیش بروند تا امکان ادامه فعالیت را داشته باشند. به همین دلیل شغل مدیریت تولید در صنعت غذا یکی از حساسترین پوزیشنهای شغلی کارخانههای صنایع غذایی است و کافرماها معمولا حساسیت بالایی برای انتخاب فرد مناسب برای این پوزیشن شغلی دارند.