۵ نکته ی مهم درباره ی انواع پاداش در سازمان

شناخت انواع پاداش در سازمان و مدیریت آن‌ها در هر سازمانی اهمیت بسیاری دارد. سیستم پاداش و تنبیه سازمان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر رفتار کارمندان یک مجموعه است. علم روانشناسی رفتارگرا، به بررسی رفتار کارکنان مجموعه‌ها و عوامل موثر بر آن‌ها پرداخته است. نتیجه این بررسی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از پاداش مناسب برای کارکنان باعث تسریع روند رشد سازمان و همکاری همه اعضای آن برای دستیابی به اهداف می‌شود. در این مقاله قصد داریم انواع پاداش‌ها، مدیریت و نحوه استفاده از آن‌ها را بررسی کنیم.

اهداف پاداش چیست؟

برخی از کارفرمایان تصور می‌کنند که پاداش تنها شامل پولی است که اضافه بر حقوق به کارمندان پرداخت می‌شود. اما بهتر است مدیران قبل از پرداخت پاداش مالی، این سوال مهم را که ” اهداف پاداش چیست” را از خود بپرسند.

در واقع این موضوع تفاوت یک مدیر خوب و یک مدیر حرفه‌ای را مشخص می‌کند. مدیر خوب برای هر پیشرفت یا عمل خوبی که کارمند انجام می‌دهد، پاداش مالی در نظر می‌گیرد. اما مدیر حرفه‌ای انواع پاداش در سازمان را می‌شناسد و متناسب با شرایط کار و کارمند، بهترین پاداش را به او می‌دهد.

به طور کلی می‌توان گفت پاداش برای تشویق افراد برای کار یا رفتار خوبی که انجام داده‌اند، به آن‌ها ارائه می‌شود. بنابراین هر چیزی که باعث خشنودی شود را می‌توان به عنوان اهداف پاداش در نظر گرفت. ایجاد حس خشنودی در کارکنان باعث تکرار رفتارهای درست و کارهای هوشمندانه آن‌ها می‌شود. ذات انسان تشویق را بسیار دوست دارد.

چه چیزهایی را می‌توان به عنوان انواع پاداش در مدیریت منابع انسانی در نظر گرفت؟

با فکر کردن به انواع پاداش در مدیریت منابع انسانی، پاداش‌های مالی و ترفیع رتبه اولین گزینه‌هایی هستند که به ذهن می‌رسند. این دو جزو بهترین تشویق‌هایی هستند که در سازمان‌های مختلف کاربرد دارند.

اما در ادامه انواع دیگر پاداش‌ها در مدیریت منابع انسانی را نیز معرفی و بررسی می‌کنیم. به طور کلی پاداش‌ها را می‌توان به دو نوع بیرونی و درونی تقسیم بندی کرد.

دسته ی اول: پاداش‌های بیرونی

این نوع پاداش، اقدامی است که از سوی مدیر برای تشویق و تقدیر از کارمند انجام می‌شود. برخی از انواع پاداش‌های بیرونی سازمان عبارتند از؛

۱- پاداش‌های مالی

کسب درآمد یکی از مهم‌ترین اهداف همه انسان‌ها از کار کردن است. به همین دلیل افزایش پول دریافتی می‌تواند بسیاری از افراد را به کار بیشتر یا با کیفیت بالاتر تشویق کند. شارژ حساب بانکی کارمندان ساده‌ترین راهی است که برای ارائه اجرت به آن‌ها می‌توانید انجام دهید.

۲- مزایای اضافه
سازمان‌ها معمولا علاوه بر حقوقی که به کارکنان می‌دهند، مزایایی چون حق مسکن، اولاد و… نیز برای آن‌ها فراهم می‌کنند. یکی از انواع پاداش در سازمان می‌تواند ارائه مزیت‌های اضافه‌تر باشد. به عنوان مثال شما می‌توانید بن خرید از یک فروشگاه یا رستوران یا پوشش بیمه‌ای بیشتر برای کارمندان خود تهیه کنید.

به یاد داشته باشید که نوع مزایای ارائه شده باید با توجه به شرایط کارمند مخاطب شما تعیین شود. تصور کنید سازمانی به عنوان پاداش کارمندان خود حق مهد کودک رایگان برای فرزندان کارکنان در نظر گرفته است. این موضوع تشویقی برای افراد مجرد محسوب نمی‌شود. بنابراین در عملکرد آن‌ها تأثیری ندارد و حتی ممکن است باعث سرخوردگی‌شان باشد.

۳- ترفیع رتبه

ترفیع جزو متداول‌ترین انواع پاداش در مدیریت منابع انسانی است که کارفرمایان به کارمندان خود ارائه می‌دهند. زمانی که یک کارمند پروژه‌ای را با موفقیت پشت سر می‌گذارد، ترفیع می‌گیرد و می‌تواند در مقام بالاتر فعالیت داشته باشد. این موضوع باعث ایجاد حس پیشرفت در شخص می‌شود. کارمندان با توجه به شایستگی‌هایی که دارند می‌توانند تا دو بار در طول خدمت خود ترفیع رتبه بگیرند.

دسته ی دوم: انواع پاداش غیر نقدی یا درونی

این دسته از انواع پاداش‌ غیر نقدی برای هر شخص و در هر سازمان می‌تواند متفاوت باشد. این انواع پاداش غیر نقدی با نام پاداش ذاتی یا طبیعی نیز شناخته می‌شود. به عنوان مثال زمانی که کارمندی پروژه‌ای را با موفقیت به پایان می‌رساند، احساس شایستگی و قدرت دارد.

این موضوع یک پاداش درونی برای اوست. اما مدیران نیز می‌توانند به شکل درونی کارمندانشان را تشویق کنند. در ادامه مثال‌هایی برای این شکل از انواع پاداش در سازمان ارائه داده‌ایم.

• تقدیر از کارمندانی که پروژه را با موفقیت به پایان رسانده‌اند.
• کمک به افراد با انگیزه‌ و هدفمند برای رسیدن به پیشرفت دلخواهشان (این کار می‌تواند به شیوه‌های مختلف انجام شود؛ فراهم کردن زمینه پیشرفت، آموزش به آن‌ها و… از جمله کارهایی است که می‌توان در این راستا انجام داد).
• ایجاد استقلال برای کارمندان: زمانی که کارمندان شما توانایی تصمیم گیری داشته باشند، خلاق‌تر خواهند بود. همچنین انگیزه بیشتری برای کار در آن‌ها ایجاد می‌شود. البته اگر از این شیوه برای تشویق کارمندان خود استفاده می‌کنید، باید بدانید که مدیریت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کدام یک از انواع پاداش در سازمان برای کارمندان شما بهتر است؟

این موضوع کاملا نسبی است. احتمالا شناخت پاداش مناسب برای کارکنان کمی برای مدیران چالش برانگیز است. شما به عنوان یک مدیر باید با دغدغه‌ها، ویژگی‌های رفتاری، اهداف و انگیزه‌های اعضای سازمان خود آشنا باشید. در این صورت می‌توانید تشخیص دهید که کدام یک از انواع پاداش برای آن‌ها مناسب است.

به عنوان مثال یک کارت هدیه برای مردی که پدر یک خانواده است و وظیفه تأمین مخارج را بر عهده دارد، پاداش مناسبی به شمار می‌رود. اما ممکن است یک خانم جوان، پاداش‌هایی که منجر به رشد فردی و پیشرفت او می‌شوند را ترجیح دهد.

۵ نکته مهم درباره مدیریت پاداش در سازمان

تاکنون با انواع تشویقی‌هایی که می‌توانید به کارکنان مجموعه خود ارائه دهید، آشنا شدید. در قسمت‌های قبل درباره اهمیت مدیریت صحیح پاداش‌های ارائه شده در سازمان صحبت کردیم. به یاد داشته باشید که شما برای ارتقای عملکرد تیم‌های مختلف در سازمان خود از سیستم پاداش و تنبیه استفاده می‌کنید. در مدیریت پاداش باید منافعی که برای کارمندان ایجاد می‌شود و اختیاراتی که به آن‌ها اضافه شده است را مدیریت کنید.

همچنین طرح‌های تشویقی باید به گونه‌ای انتخاب شوند که کارمندان با دریافت آن‌ها احساس ارزشمند بودن داشته باشند. با استفاده از ۵ راهی که در ادامه بیان می‌کنیم، می‌توانید انواع پاداش در سازمان خود را به بهترین شکل مدیریت کنید.

۱- به سوالات اساسی درباره سیستم پاداش دهی کارکنان پاسخ دهید.

این سوالات هم در تشخیص پاداش مناسب و هم در مدیریت و تعیین استراتژی صحیح آن به شما کمک می‌کنند. برخی از سوالات کلیدی در این زمینه عبارتند از:

• طرح‌های پیشنهادی چگونه می‌توانند در پیش بردن سازمان برای رسیدن به اهداف مورد نظر کمک کنند؟
• برای چه رفتارها و عملکردهایی باید به کارمندان پاداش داد؟ (شما به عنوان مدیر به دنبال افزایش چه رفتاری در سازمان خود هستید؟)
• پاداش چگونه باعث تصحیح عملکرد و افزایش بازدهی کارمندان می‌شود؟
• آیا پاداش‌های ارائه شده می‌توانند به مدیر در پیدا کردن رفتار مناسب کمک کنند؟

۲- توجه به ویژگی‌های انواع پاداش در سازمان

انواع پاداش در سازمان‌ها چند ویژگی مشترک دارند. بنابراین لازم است هر ایده‌ای که به عنوان طرح تشویقی در نظر دارید را بررسی کنید تا ملاک‌های زیر را داشته باشد.

• برای کارمندان اهمیت داشته باشد.
• انعطاف پذیر باشد. یعنی باید بتوانید میزان یا ارزش آن را متناسب با شایستگی و عملکرد کارمندان افزایش یا کاهش دهید.
• به دفعات استفاده نشده باشد (پاداش‌های تکراری کم کم اهمیت خود را از دست می‌دهند و دیگر برای کارکنان انگیزه ایجاد نمی‌کنند).
• مشخص باشد. یعنی کارمندان باید کاملا حس کنند که در ازای کار درستی که انجام داده‌اند، پاداشی گرفته‌اند که کاملا با روال کاری روزمره آن‌ها متفاوت است.
• بتوان آن را به صورت منصفانه توزیع کرد. کارمندان باید با توجه به شایستگی خود پاداش بگیرند. همچنین طرح‌های تشویقی شما باید با تشویق‌های سازمان‌هایی با روال کاری مشابه، تناسب داشته باشد.

۳- نظرات کارکنان خود را بشنوید

در بسیاری از موارد کارمندان شما بهتر از هر کسی می‌توانند انواع پاداش در سازمان را پیشنهاد دهند و نمونه‌های مناسب را انتخاب کنند.

همچنین اگر شما به عنوان مدیر، در میان کارمندان حضور داشته باشید، بیشتر با روحیات و رفتارهای آن‌ها آشنا خواهید شد. این موضوع به شما کمک می‌کند که بهترین پاداش متناسب با آن‌ها را برایشان در نظر بگیرید.

۴- مراقب افراط و تفریط باشید

این موضوع اهمیت بسیاری دارد! نیازی نیست در یک بازه زمانی کوتاه مدت انواع پاداش در سازمان شما ارائه شود. بسیاری از مدیران به دلیل عدم مدیریت صحیح سیستم پاداش و تنبیه دچار خطا می‌شوند. تا جایی که حتی ممکن است به کار بد کارمندان به اشتباه پاداش بدهند!

یا حتی امکان دارد کارهای خوب آن‌ها را نادیده بگیرند! رعایت اعتدال در تشویق پرسنل یک مجموعه اهمیت بسیاری دارد. تشویق نه باید به قدری کم باشد که کارمندان بی انگیزه شوند و نه به اندازه‌ای زیاد باشد که آن‌ها را بد عادت کند. با کلیک روی لینک می‌توانید ویدیویی با عنوان «به کار بد کارمند پاداش ندهید» را ببینید.

۵- فوریت پاداش را فراموش نکنید

اشتباه دیگری که در نظام پاداش دهی برخی از سازمان‌ها وجود دارد، عدم رعایت فوریت پاداش است. یعنی زمانی که مدیر متوجه رفتار درست کارمند خود می‌شود، تازه به فکر پیدا کردن استراتژی مناسب برای تشویق او می‌افتد.

این یعنی تا وقتی مدیر موفق به پیدا کردن پاداش مناسب بشود، زمان زیادی سپری شده است. این فاصله زمانی باعث کاهش اثر تشویق‌های شما خواهد شد. در برخی موارد حتی ممکن است کارمند، رفتار خوبی که انجام داده است را از یاد ببرد!

شیوه های تعیین پاداش کارکنان

همه می‌دانیم که پاداش به کارکنانی تعلق می‌گیرد که عملکرد خوبی دارند. اما برای تعیین انواع پاداش در سازمان باید بدانیم که منظور از عملکرد خوب چیست؟ یک مدیر باید توانایی سنجش عملکرد کارکنان را داشته باشد. دوره آموزشی « ارزیابی عملکرد کارکنان » می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

به یاد داشته باشید که کاربرد ارزیابی عملکرد به نظام پاداش و تنبیه محدود نمی‌شود و در تمام جوانب مدیریت منابع انسانی نقش دارد. علاوه بر عملکرد، فاکتورهای دیگری نیز می‌توانند به شما در تعیین پاداش کارکنان کمک کنند.

• سابقه کار
  این موضوع یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که برای تعیین پاداش کارکنان در سازمان‌های آمریکا مورد توجه قرار می‌گیرد. به عنوان مثال اگر دو نفر عملکرد یکسانی داشته باشند، سابقه کار می‌تواند وجه تمایز بین آن‌ها باشد.
• مهارت و تخصص
  نقش مهم این موضوع در تعیین انواع پاداش در سازمان بدیهی است. افراد متخصص و افرادی که بروزرسانی مهارت‌ها و دانش خود اهمیت می‌دهند، شایستگی لازم برای دریافت پاداش‌های مناسب را دارند.
• میزان پیچیدگی پروژه
  برخی از پروژه‌ها ساده هستند و می‌توان آن‌ها را به کمک کارهای ساده انجام داد. اما انجام پروژه‌های سنگین تنها از عهده کارکنان توانمند بر می‌آید. به همین دلیل برای پروژه‌های پیچیده باید پاداش‌هایی برای حرفه‌ای‌ها در نظر گرفت.
  برای یادگیری این موضوع به شکل دقیق‌تر، دوره

جمع بندی

در این مقاله، انواع پاداش در سازمان و هر آنچه لازم است درمورد آن بدانید را بررسی کردیم. دانستن این نکات و استفاده از آن‌هاست که تفاوت بین مدیران حرفه‌ای و مدیران معمولی را مشخص می‌کند. به یاد داشته باشید که برقراری ارتباط مناسب با منابع انسانی و مدیریت صحیح آن‌ها جزو مهم‌ترین اصولی است که در مدیریت خود باید از آن‌ها استفاده کنید.

آزمون و خطا و کسب تجربه در این زمینه می‌تواند باعث یادگیری مدیریت منابع انسانی شود. اما راه ساده‌تری نیز وجود دارد. شما می‌توانید با شرکت در دوره آموزشی ارزیابی عملکرد کارکنان ، بهترین و اصولی ترین فرمول ها را جهت پرداخت پاداش در سازمانتان فرا بگیرید.