هوش مالی یا هوش اقتصادی چیست؟ آموزش هوش مالی به صورت کاملا کاربردی

پول و کسب درآمد یکی از سه اولویت اول زندگی تمام انسان‌هاست. اما چرا برخی از افراد مثل وارن بافت پول زیادی در می‌آورند و برخی دیگر نمی‌توانند؟ آیا وارن بافت بیشتر از دیگران پول دوست دارد؟ سوال دیگری هم وجود دارد؛ چرا پول پول می‌آورد؟ پاسخ این سوال‌ها را می‌توان در مفهوم هوش مالی جستجو کرد.

در گذشته که به جای پول، مبادله کالا به کالا رواج داشت، همه چیز خیلی ساده انجام می‌شد. اما امروز که از پول استفاده می‌کنیم، مفهوم جدیدی را به وجود آورده‌ایم و به دانش و مهارت نیاز داریم تا بتوانیم آن را مدیریت کنیم. هوش مالی مهم‌ترین فاکتوری است که تفاوت بین پدر پولدار و پدر بی‌پول را مشخص می‌کند!

در این مقاله مفهوم هوش اقتصادی را به صورت کامل بررسی می‌کنیم و راهکارهایی برای تقویت مهارت‌های مربوط به آن ارائه خواهیم داد. بعد از مطالعه این مقاله ایده‌هایی برای افزایش ثروت و سودآوری پیدا می‌کنید؛ چون هوش اقتصادی را یاد گرفته‌اید!

هوش مالی چیست؟

هوش مالی ابزاری برای به دست آوردن ثروت است؛ اما نه یک شبه! به بیان ساده می‌توان گفت بهره‌مندی از این هوش یعنی بتوانید مشکلات اقتصادی خودتان را حل کنید یا به عنوان یک مشاور به دیگران کمک کنید مشکلات مالی‌شان را حل کنند.

مشکلات مالی انسان‌ها در هر موقعیتی متفاوت است. احتمالا در سال‌های ابتدایی که فردی وارد بازار کار می‌شود، دغدغه این را دارد که دخل و خرجش با هم هم‌خوانی داشته باشند. بعد از مدتی فعالیت، مسئله مالی او این است که سودآوری کسب و کارش را افزایش دهد. بعد از آن هم به این فکر می‌کند که سودهای به دست آمده را در کدام بخش سرمایه‌گذاری کند و این یک مشکل مالی بزرگ‌تر است. پس می‌توانیم بگوییم هوش مالی به ما کمک می‌کند پله پله بالاتر برویم، پول بیشتری به دست آوریم و دغدغه‌های مالی بزرگ‌تری داشته باشیم.

افرادی که هوش اقتصادی دارند، کاری می‌کنند که پول برایشان کار کند. آن‌ها به دنبال راهکارهایی هستند که بتوانند با صرف کم‌ترین زمان، بیشترین درآمد را داشته باشند و هوشمندانه کار کنند. آن‌ها همچنین به ریال ریال پولی که خرج می‌کنند، توجه دارند و برای همه مخارج خود برنامه‌ریزی می‌کنند.

رابرت کیوساکی از هوش مالی می‌گوید

کیوساکی، نویسنده کتاب پدر پولدار و پدر بی‌پول و کتب مختلف در زمینه درآمد و پول، می‌گوید هوش مالی نشان می‌دهد شما هنگام مدیریت مالی کسب و کار یا زندگی شخصی خود، چه تشخیصی می‌دهید، چه تصمیمی‌ می‌گیرید و در نهایت چگونه عمل می‌کنید. برای آشنایی با اصول مدیریت مالی مقاله دیگر دکامی را بخوانید.

از نظر کیوساکی افرادی هوش اقتصادی خوبی دارند که ورودی مالی آن‌ها (کانال‌های درآمدی) بزرگ‌تر از خروجی‌شان (مخارج) است. اما افرادی که شم اقتصادی خوبی ندارند مصداق بارز ضرب المثل «به حال کسی باید گریست دخلش بود نوزده خرجش بیست» هستند. خبر بد این است که گروه دوم هیچوقت به بیست نمی‌رسند و همیشه خرجشان یک پله جلوتر از دخلشان است. خبر خوب هم این است که هوش مالی اکتسابی است و گروه دوم با یادگیری آن می‌توانند خرجشان را در بیست نگه دارند و دخلشان را به سی برسانند.

کیوساکی می‌گوید فقرا خود را قربانیان مشکلات مالی می‌دانند و اصلا برای حل آن‌ها اقدامی نمی‌کنند. قشر متوسط به دنبال راه‌های اشتباه مثل بیشتر کار کردن برای حل مشکلات مالی هستند. ثروتمندان از حل کردن مشکلات مالی لذت می‌برند و آن‌ها را به دید فرصتی برای ارتقای هوش مالی و کسب درآمد بیشتر نگاه می‌کنند.

۵ اصل هوش اقتصادی

رابرت کیوساکی می‌گوید هوش اقتصادی را می‌توان در ۵ بُعد خلاصه کرد که با پرورش هرکدام از ابعاد، یک درب از عمارت ثروت را باز می‌کنید و در نهایت می‌توانید وارد آن شوید! در ادامه این ۵ جنبه ثروت ساز هوش مالی را نام برده‌ایم.

1. چطور بیشتر درآمد کسب کنیم؟

تا زمانی که دغدغه شما برآمدن از پس هزینه‌های روزمره باشد، نمی‌توانید به چیزهای مهم‌تری مانند پس انداز فکر کنید. مثل هرم مازلو که تا وقتی نیازهای ابتدایی (خوراک، پوشاک و مسکن) تأمین نشود، نمی‌توانید به سراغ قسمت شکوفایی هرم بروید. پس این باور غلطی که می‌گوید ثروت فقط و فقط به ذهن شما بستگی دارد و قانون جذب با تصور کردن به شما پول می‌دهد را کنار بگذارید و تلاش کنید!

برای کسب درآمد بیشتر باید ارزیابی ریسک کنید، برنامه‌ریزی داشته باشید، مدیریت کنید، با چالش‌ها روبرو شوید و خلاصه آنکه سختی‌های مسیر موفقیت را به جان بخرید.

2. چطور پول را حفظ کنیم؟

اولین اصل بازارهای سرمایه مانند بورس و ارز دیجیتال و… این است: ابتدا یاد بگیرید چگونه سرمایه خود را در بازار حفظ کنید و سپس به سراغ سود‌آوری بروید. همین اصل در هوش اقتصادی و اصول ثروتمند شدن هم وجود دارد.

اولین کاری که برای حفظ سرمایه باید انجام بدهید، مدیریت خرج‌هاست. با افزایش درآمد، طبیعتا هزینه‌های شما هم بیشتر می‌شود. این موضوع برای بسیاری از افراد با درآمد بالا مشکل‌ساز شده است و حتی اگر ماهیانه ده میلیارد تومان درآمد داشته باشند، هزینه‌هایشان ده میلیارد و صد هزارتومان است! اما زمانی که خرج‌هایشان را یادداشت می‌کنند، متوجه می‌شوند که بخشی از هزینه‌ها غیرضروری هستند و با حذف آن‌ها می‌توانند هزینه‌هایشان را به نهصد میلیون تومان برسانند و ده درصد از درآمدشان را پس انداز یا سرمایه‌گذاری کنند.

پس برای حفظ پول باید بین دخل و خرجتان تعادل ایجاد کنید. ایجاد تعادل می‌تواند روش‌های مختلفی داشته باشد؛ مثلا شاید بتوانید با همکاری یک مشاور مالی مالیاتی که به دولت پرداخت می‌کنید را کاهش دهید و در این هزینه نیز صرفه‌جویی کنید!

3. چطور برای پول برنامه ریزی کنیم؟

بودجه بندی یعنی همان کاری که حکومت‌ها هر سال انجام می‌دهند را در مقیاس کوچک‌تر برای خودتان انجام دهید. هزینه‌ها را بررسی کنید و برای هرکدام از آن‌ها بودجه خاصی در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که هدف اصلی ما از برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی این است که دخلمان از خرجمان بیشتر شود. پس مخارج را مدیریت کنید و برای راه‌های درآمد خود برنامه داشته باشید.

افرادی که هوش مالی دارند، در وهله اول تلاش می‌کنند به مازاد درآمد برسند و بعد از آن برای این مازاد برنامه‌ریزی می‌کنند. یعنی تصمیم می‌گیرند که بهتر است این پول را سرمایه‌گذاری کنند یا به عنوان سرمایه اولیه به توسعه کسب‌وکارشان و یا ایجاد انواع کارآفرینی اختصاص دهند.

پیشنهاد جالب کیوساکی برای تقویت مهارت برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی این است که هر ماه بخشی از درآمد خود را کنار بگذارید و آن را وارد لیست دارایی‌هایتان کنید. سپس تلاش کنید با آنچه باقی مانده است هزینه‌هایتان را بپردازید؛ اگر پول کم آوردید، می‌توانید راهی برای افزایش درآمد پیدا کنید یا هزینه‌هایتان را کاهش دهید. افرادی که هوش اقتصادی خوبی دارند، ترکیبی از کاهش هزینه‌های غیرضروری و افزایش درآمد را به کار می‌گیرند.

4. چگونه با پول، پول بسازیم؟

زمانی که به این جنبه از هوش مالی فکر می‌کنید، یعنی کم‌کم از جرگه پدر بی‌پول خارج شده‌اید و در حال تبدیل شدن به پدر پولدار هستید! اکنون درآمد مازادی دارید که می‌توانید درباره آن تصمیم‌گیری کنید. به یاد داشته باشید که پول شما باید برایتان کار کند و درآمدتان را افزایش دهد. این یعنی باید سرمایه‌گذاری انجام دهید و اگر هوش مالی خوبی داشته باشید، می‌توانید متوجه شوید که چه نوع سرمایه‌گذاری سود بیشتری خواهد داشت.

افراد مختلف به شیوه‌های گوناگونی پول را به اهرم کسب درآمد تبدیل می‌کنند؛ برخی محتاطانه عمل می‌کنند و مازاد درآمد خود را طلا می‌خرند یا به سپرده بانکی تبدیل می‌کنند. در این صورت ارزش پول حفظ می‌شود و درصد کمی هم سود دریافت می‌کند. اما برخی دیگر روی درآمد مازادشان ریسک می‌کنند؛ مثلا وارد بازارهای سرمایه‌ (بورس، ارزهای دیجیتال و….) می‌شوند و کار در این بازارها را یاد می‌گیرند. در نتیجه می‌توانند سود بیشتری به دست آورند. این موضوع به شما و استفاده‌ای که از شم اقتصادی می‌کنید، بستگی دارد!

5. چگونه هوش مالی خود را ارتقا دهیم؟

هوش مالی مانند عضله‌ای است که در بدن تمام افراد وجود دارد؛ فقط باید با تغذیه و تمرین، تقویت شود تا بتوانیم نتیجه وجود آن را در زندگی ببینیم. آموزش و یادگیری درباره پول و سرمایه تغذیه عضله هوش اقتصادی است. اگر دانش مالی خود را بروزرسانی نکنید، یا هرگز ثروتمند نمی‌شوید یا بعد از کسب ثروت، آن را ظرف مدت کوتاهی از دست می‌دهید.

در عصر حاضر با ورود ارزهای دیجیتال به دنیا، مفهوم پول نیز در حال تغییر است. به همین دلیل اهمیت بروزرسانی دانش مالی بیشتر شده است و مدیران و رهبران کسب و کارها باید دانش خود را افزایش دهند تا بتوانند بهترین روش برای حفظ ارزش سرمایه و افزایش سودآوری را پیدا کنند. یادگیری و ارتقای هوش اقتصادی لزوما به معنی شرکت در دوره‌های مختلف و یادگیری انواع بازارهای مالی نیست. گاهی با کسب تجربه می‌توانید بهترین روش سرمایه‌گذاری و مدیریت مشکلات مالی را پیدا کنید.

چگونه هوش مالی خود را افزایش دهیم؟

برای تقویت هوش اقتصادی ابتدا باید بررسی کنید در کدام سطح قرار دارید. برای تشخیص این موضوع به مشکلات مالی خود دقت کنید؛ آیا تصور می‌کنید این مشکلات غیرقابل حل هستند؟ یا اینکه تصور می‌کنید به اندازه یک مسئله پیچیده ریاضی سخت هستند؟

در ادامه راهکارهای افزایش هوش مالی را برای پاسخ به سوال چگونه هوش مالی خود را افزایش دهیم، ارائه خواهیم داد.

• نگرش خود را تغییر دهید و مطمئن شوید که باور دارید پول چیز خوبی است که با تلاش هوشمندانه به دست می‌آید. همچنین مطمئن شوید که باور دارید می‌توانید ثروتمند باشید و همه چیز درباره ثروتمندی و درآمد زیاد را به رانت و رابطه‌ ربط نمی‌دهید!
• اهداف مالی کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کنید. این اهداف نه باید به حدی ساده باشند که بدون پیشرفت به آن‌ها برسید و نه آنقدر سخت که هرچقدر هم تلاش کنید، نتوانید به آن‌ها دست پیدا کنید.
• از زمانتان استفاده کنید و به دنبال این باشید تا بتوانید با صرف کم‌ترین زمان، بیشترین میزان پول را به دست آورید.
• مخارج غیرضروری را حذف کنید و پولتان را برنامه‌ریزی‌شده خرج کنید. (مطمئن شوید تفاوت بین خساست و خرج کردن با برنامه‌ریزی را می‌دانید)!
• همیشه در حال یادگیری هوش مالی و مهارت‌های مرتبط با آن باشید. کتاب‌های مربوط به هوش مالی، زندگینامه افراد موفق، اخبار و اطلاعات بازارهای مالی و… می‌توانند به افزایش اطلاعات شما در این زمینه کمک کنند.

مزیت‌های آموزش هوش مالی

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، افرادی که برای آموزش هوش مالی اقدام می‌کنند، یک گام به ثروتمند شدن نزدیک می‌شوند. همین که در حال حاضر این مقاله را می‌خوانید، یعنی مسیر درستی را انتخاب کرده‌اید و اگر به درستی آموزش ببینید، به فردی تبدیل می‌شوید که از شم اقتصادی خوبی برخوردار است و می‌تواند از پول، پول بسازد!

ویژگی‌های افرادی که هوش مالی زیادی دارند را در ادامه بیان کرده‌ایم.

• حداقل ۱۰ درصد از درآمدشان را پس اندازه می‌کنند؛ پس دارایی‌هایشان همیشه رو به افزایش است.
• تا حد امکان بدهی‌هایشان را کاهش می‌دهند و آنچه باقی می‌ماند را در زمان کوتاهی پرداخت می‌کنند.
• با آموزش‌های هوش مالی می‌توانند بیش از پیش سودآوری داشته باشند.
• برنامه‌های بلند مدت و کوتاه مدت دارند.
• با افراد موفق در این زمینه تعامل دارند و برای افزایش سودآوری از افراد خبره مشورت می‌گیرند.

همه این ویژگی‌ها مزیت‌هایی ایجاد می‌کند که در نهایت به کسب درآمد و سودآوری بیشتر و در نتیجه ثروتمند شدن منتهی می‌شود.

عواقب عدم استفاده از هوش مالی

افراد با عدم استفاده از مهارت‌های مرتبط با هوش مالی و عدم آموزش در این زمینه، در گروه افراد فقیر و معمولی گیر می‌کنند و تا همیشه درگیر زندگی تردمیلی خود باقی می‌مانند و تنها به اندازه پرداخت قبوض و بدهی‌هایشان حقوق می‌گیرند. مهم‌ترین عواقب این موضوع نیز زندگی خسته‌کننده و عدم تجربه حس ثروتمندی است!

سایر مشکلات افرادی که از هوش اقتصادی استفاده نمی‌کنند را نیز در ادامه بیان کرده‌ایم.

• بلافاصله بعد از تسویه یک بدهی، دوباره بدهی دیگری بالا می‌آورند.
• هیچ پس انداز یا سرمایه‌گذاری ندارند.
• هدفی ندارند و انگیزه‌ای برای کسب درآمد بیشتر پیدا نمی‌کنند.
• در زمینه امور مالی آموزش نمی‌بینند و همیشه یک قدم از سیستم مالی جهان عقب‌تر هستند.
• یا برده پولند و می‌پذیرند باید فقیر باشند یا اسیر پولند و تنها راهشان برای کسب درآمد بیشتر، اضافه کاری در محل کارشان است.

کلام آخر؛ همه مسئولیت هوش مالی بر عهده شما نیست

همه افرادی که قصد ثروتمند شدن دارند، باید هوش اقتصادی خود را تقویت کنند. اما تنها گام برداشتن در مسیر بودجه‌بندی و حل مشکلات مالی، ریسک‌های بسیاری به دنبال دارد. اگر بهره‌مندی از هوش مالی، یک بال پرواز برای ثروتمند شدن باشد؛ بال دوم، مشورت با یک مشاور مالی خبره است. مشاورین مالی به صورت تخصصی با مفاهیم بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری آشنا هستند و به همین دلیل می‌توانند به شما در تشخیص بهترین راه برای پیاده کردن جنبه‌های مختلف هوش اقتصادی و افزایش سرمایه کمک کنند. به یاد داشته باشید که اکثر ثروتمندان دنیا درباره مسائل مالی خود از افراد حرفه‌ای در این زمینه مشورت می‌گیرند.

در این مقاله هوش مالی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم. مدیر یک کسب و کار موفق با بهره‌مندی از هوش مالی می‌تواند کسب و کارش را توسعه دهد و سودآوری دوچندان برای آن ایجاد کند. ترکیب مهارت‌های مدیریتی با مهارت‌های اقتصادی برگ برنده سازمان‌هایی است که مدیران حرفه‌ای دارند.