توسعه کسب و کار، منابع انسانی
مدیر اجرایی کیست؟ [وظایف؛ نحوه استخدام، حقوق و…]
شهریور
مدیر اجرایی، مدیر عملیات، مدیر عامل و مدیر داخلی چند پوزیشن شغلی نزدیک به هم هستند که باهم اشتباه گرفته می‌شوند. اگر صاحب کسب و کاری هستید که می‌خواهید ساختار سازمانتان را مشخص کنید، احتمالا تفکیک این پوزیشن‌ها برایتان سخت می‌شود و نمی‌توانید تشخیص بدهید به کدام یک از آن‌ها نیاز دارید یا کدام را باید از چارت سازمانتان حذف کنید.
اگر هم قصد دارید وارد مشاغل مدیریتی شوید و پوزیشن‌های مختلفی که در این حوزه وجود دارد را بررسی می‌کنید، احتمالا تفکیک این چند شغل برایتان دشوار خواهد بود. در هر دو صورت، مقاله پیش رو، راهنمایی برای شماست تا متوجه شوید مدیر اجرایی کیست و چه وظایفی در سازمان انجام می‌دهد.
مدیر اجرایی کیست؟
مدیر اجرایی که یکی از انواع مدیریت است، در هر سازمانی وظایف منحصر به فردی دارد. در بعضی از مجموعه‌ها، مدیریت اجرایی یک موقعیت شغلی منحصر به فرد است، اما در بعضی از سازمان‌ها هم این اصطلاح، نام دیگری برای مدیر عامل، مدیر عملیات یا رییس شرکت محسوب می‌شود. حتی ممکن است سازمانی به جای مدیر، تیم اجرایی داشته باشد که در آن مدیران ارشد بخش‌های مختلف (مالی، منابع انسانی، تولید، فروش، بازاریابی و…) فعالیت می‌کنند و تحت نظر مدیر کل هستند.
ما در این مقاله حالتی را توضیح می‌دهیم که مدیریت اجرایی یک موقعیت شغلی منحصر به فرد در سازمان است و وظایف مشخصی را انجام می‌دهد. در این سازمان‌ها، مدیر اجرایی روی فرایندهای مختلف امور مالی و حقوقی، بازاریابی و فروش، زنجیره تأمین و منابع انسانی نظارت دارد. البته این نظارت به صورت کلی انجام می‌شود و مدیران ارشد هر بخش روی اجرای دقیق فرایندها نظارت می‌کنند.
شرح وظایف مدیر اجرایی
شرح وظایف مدیر اجرایی به اندازه شرکت بستگی دارد. در سازمان‌های کوچک‌تر معمولا مدیر عامل وظایف اجرایی سازمان را هم انجام می‌دهد و وظایفش ترکیبی از مدیریت کل و اجرایی است. اما در سازمان‌های بزرگ یک نفر وظایف اجرایی را برعهده می‌گیرد و مواردی که در ادامه توضیح می‌دهیم به عنوان شرح وظایف مدیر اجرایی برای او تعریف می‌شود.
- نظارت بر فرایندهای استخدام و تعدیل
- چیدن استراتژی‌های کوتاه مدت و بلند مدت برای سازمان با مشورت سایر مدیران و نظارت کلی بر فرایند اجرای آن‌ها
- ارائه پیشنهاد به هیئت مدیره یا مدیر عامل برای پیشرفت سازمان
- تحلیل بازار، رقبا و شناخت فرصت‌‌ها و تهدیدهای پیش رو
- نظارت یا اجرای امور مربوط به مسئولیت‌های اجتماعی سازمان
- انجام کارهایی که از سوی مدیر عامل به او محول شده
- شناسایی چالش‌های موجود در سازمان، ریشه یابی و پیدا کردن راهکارهایی برای حل آن‌ها
- انجام کارهای اداری از جمله دریافت مجوزها و استانداردهای لازم برای فعالیت سازمان
پیشنهاد می کنیم برای نوشتن بهترین نمونه شرح شغل ، حتما مقاله ی دیگر ما را مطالعه کنید.
مسئولیت‌های مدیر اجرایی
در کنار شرح وظایف مدیر اجرایی، باید مسئولیت‌های این پوزیشن شغلی را هم بدانید. این مسئولیت‌ها عبارتند از:
- نظارت بر مدیران ارشد و دریافت گزارش کار از آن‌ها
- سنجش و مدیریت ریسک
- هدف‌گذاری کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای سازمان با مشورت مدیران بالارده سازمانی
- تقویت و ترویج ارزش‌های سازمانی
- برقراری ارتباط بین بخش‌های مختلف سازمان (به طور مشخص، برقراری ارتباط بین مدیران ارشد با مدیر عامل یا هیئت مدیره جزو وظایف مدیر اجرایی است)
- تعریف مأموریت‌های سازمان و نظارت بر اجرای آن‌ها
آیا مدیر اجرایی همان مدیر عامل است؟
گاهی ممکن است این دو مفهوم معادل یکدیگر قرار گیرند؛ اما همیشه اینطور نیست. در مقاله « تفاوت مدیر داخلی و مدیر اجرایی » به صورت کامل درباره تفاوت‌های این موقعیت توضیح دادیم. در این بخش تفاوت این پوزیشن شغلی با مدیر عامل را بررسی می‌کنیم.
| مدیر عامل | مدیر اجرایی |
| تصمیم‌های کلیدی شرکت را بر عهده دارد | عمدتا با فرایندهای داخلی شرکت سروکار دارد |
| عمده ارتباطات با اعضای هیات مدیره، سرمایه‌گذاران و شرکای تجاری | عمده ارتباطات با مدیران ارشد سازمان، کارمندان سازمان |
| تامین نیازهای مشتریان و ارائه گزارش به سرمایه‌گذاران | دریافت گزارش از بخش‌های مختلف شرکت و ارائه گزارش به مدیران سازمان |
| تصمیمات استراتژیک | مشاوره به مدیر عامل در تصمیمات استراتژیک و پیگیری انجام استراتژی‌ها |
چگونه مدیر اجرایی شویم؟
تبدیل شدن به مدیر اجرایی کار ساده‌ای نیست. این موقعیت به مهارت‌های گوناگون و تجربه در زمینه مدیریت نیاز دارد. مسیر رسیدن به این شغل برای هرکسی متفاوت است؛ بعضی از افراد در یک سازمان استخدام می‌شوند و با نشان دادن توانمندی‌هایشان، پله پله ارتقا پیدا می‌کنند تا به سِمت مدیریت اجرایی برسند.
گروهی هم به عنوان کارآموز بخش اجرایی وارد یک سازمان می‌شوند و بعد از به دست آوردن تجربه کافی، مدیریت اجرایی را به دست می‌گیرند. گروه سوم هم افرادی هستند که در پوزیشن‌های مدیریتی دیگر کار کرده‌اند و برای تجربه‌های جدید، مسئولیت‌های اجرایی یک سازمان را برعهده می‌گیرند.
پاسخ سوال «چگونه مدیر اجرایی شویم؟» برای هرکدام از سه گروه بالا متفاوت است، اما در ادامه گام‌های کلیدی که به شما برای رسیدن به این شغل کمک می‌کند را نام می‌بریم:
- دانش کافی در حوزه مدیریت به دست آورید.
- درباره حوزه کاری و محصولات شرکتی که در آن کار می‌کنید، تحقیق کنید تا با کلیات جنبه‌های مختلف حوزه مورد نظر آشنا شوید.
- مشاهده کنید و از دیگران یاد بگیرید. در هر موقعیتی به این فکر کنید که اگر جای مدیر اجرایی سازمان بودید، چه می‌کردید.
- توانمندی‌هایتان را در جایگاه کنونی به مدیران بالارده نشان بدهید.
- اگر مدیر اجرایی حرفه‌ای می‌شناسید، از او بخواهید برایتان مربی‌گری کند.
- اطلاعاتی درباره منابع انسانی، مدیریت مالی، امور اداری و هر آنچه مربوط به مدیریت اجرایی است، به دست آورید.
- مهارت‌های نرم کلیدی برای مدیریت را یاد بگیرید. مذاکره، مدیریت بحران، حل مسئله و تفکر انتقادی چند مهارت نرم ضروری برای این شغل هستند.
- بهتر است زبان انگلیسی را در سطح قابل قبولی بلد باشید.
مدیر اجرایی در کدام رشته تحصیل کرده است؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند تحصیل در رشته‌های مدیریتی اولین گامی است که برای ورود به این شغل باید برداشت.
۱- تحصیل آکادمیک در دانشگاه
اگرچه در دهه اخیر، رشته مدیریت اجرایی به طور تخصصی با رشته EMBA شناخته می‌شود و بیشتر با آموزش تجربیات مدیریتی سروکار دارد، اما به طور رایج همه رشته‌های زیرمجموعه مدیریت مانند مدیریت بازرگانی، مدیریت صنعتی، مدیریت کسب‌وکار (MBA)، مدیریت دولتی و… از رشته‌هایی محسوب می‌شوند که ربط مستقیمی با شغل مدیریت اجرایی دارند.
بعضی از سازمان‌ها هم سایر شاخه‌های رشته مدیریت را نیز می‌پذیرند و الزامی برای دریافت مدرک در حوزه مدیریت اجرایی ندارند. به عنوان مثال گرایش مدیریت شهری یکی از رشته‌هایی است که دانش مورد نیاز در حوزه اجرایی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
۲- شرکت در دوره‌های مدیریتی
یکی از روش‌های خوب این است که ابتدا در دوره‌های MBA که بیرون از دانشگاه نیز برگزار می‌شود، شرکت کنید. گرایش اجرایی رشته MBA، بهترین انتخاب برای افرادی است که می‌خواهند خارج از دانشگاه مدیر اجرایی شوند. بعضی از آموزشگاه‌ها دوره‌های تخصصی مدیریت اجرایی را ارائه می‌دهند که با شرکت در آن‌ها، برای این پوزیشن مدیریتی آماده خواهید شد.
۳- تجربه در حین کار
بعضی از مدیران حرفه‌ای، در محیط کار و با کسب تجربه مهارت‌های مدیریتی را یاد می‌گیرند و به سِمت‌های بالاتر می‌رسند. بعد از آن به سراغ تحصیل در رشته‌های مدیریتی می‌روند تا دانششان را بروزرسانی کنند. اگرچه این روش می‌تواند آزمون و خطای بسیاری داشته باشد و تا پیدا کردن شیوه درست زمان زیادی را هدر دهد، اما واقعیت این است که بسیاری از مدیران اجرایی موفق دقیقا از همین شیوه استفاده کرده‌اند!
ویژگی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت اجرایی
مدیران اجرایی اکثر زمانشان را در سازمان سپری می‌کنند و تنها در موقعیت‌های خاص باید به مأموریت‌های خارج از شهر یا کشور بروند. به عنوان مثال اگر سازمان در نمایشگاهی در خارج از کشور شرکت کند، به احتمال زیاد مدیر اجرایی یکی از اعضای تیمی است که برای حضور در نمایشگاه اعزام می‌شود. مدیران اجرایی مسئولیت‌های سنگینی برعهده دارند و هر روز کارهای متنوعی برای انجام دادن خواهند داشت؛ در این شغل خبری از روتین و تکرار نیست.
برای کنار آمدن با این شغل منحصر به فرد، باید ویژگی‌هایی که در ادامه نام می‌بریم را داشته باشید.
- تفکر انتقادی
- مدیریت بحران
- انعطاف‌پذیری بالا
- صبوری
- نظم و مدیریت زمان
- ارتباط‌سازی
- خلاقیت
- توانایی کار در ساعات طولانی
- مدیریت پروژه
- اعتماد به نفس بالا
- پشتکار و استمرار
البته ویژگی‌های بالا برای تبدیل شدن به یک مدیر اجرایی موفق کافی نیست. برای موفقیت در این شغل باید به آن علاقه داشته باشید و از کارهایی که انجام می‌دهید، لذت ببرید. منظور از علاقه به یک شغل این نیست که همیشه از انجام کارهای مربوط به آن خوشحال باشید و هیچوقت خسته و عصبی نشوید. منظور این است که با وجود تمام فراز و نشیب‌های شغلتان، در نهایت از آن رضایت داشته باشید.
مدیر اجرایی به انگلیسی
معادل انگلیسی مدیر اجرایی معمولا با عباراتی چون Executive director یاExecutive manager نشان داده می‌شود و ممکن است کمی با آنچه ما در ایران می‌شناسیم تفاوت داشته باشد. برای مثال، این عبارت در آمریکا و کانادا غالبا به همان مدیر عامل اشاره دارد. همچنین این عبارت در آمریکا، معمولا برای شرکت‌های خصوصی معنا پیدا می‌کند؛ در حالی که ما در ایران، در شرکت‌های دولتی نیز چنین رده شغلی داریم.
اگرچه اغلب مسئولیت‌های مدیر اجرایی در ایران و کشورهای اروپایی و آمریکایی مشابه است؛ اما می‌توان گفت که مدیر اجرایی به انگلیسی، از لحاظ دخالت در استراتژی شرکت و سیاست‌گذاری‌های کلان نقش پررنگ‌تری دارد.
بهترین تیپ شخصیتی mbti برای مدیر اجرایی
جالب است بدانید که از بین تیپ‌های شخصیتی مختلف MBTI، تیپ ESTJ به عنوان شخصیت اجرایی یا مدیر شناخته می‌شود. پس بدیهی است که افراد برونگرا، مشاهده‌گر، متفکر و قضاوت‌کننده می‌توانند بهترین مدیران اجرایی باشند.
تست‌های روانشناسی و ویژگی‌های شخصیتی، راهنمای مناسبی برای کارجوها و کارفرماها هستند. با استفاده از این تست‌ها می‌توان به پتانسیل‌های افراد و علاقمندی‌هایشان پی برد و پیشنهاد شغلی مناسب به آن‌ها ارائه داد. البته فراموش نکنید که این تست‌ها نتیجه صد درصد نیستند و سایر عوامل هم روی علایق و استعدادها تأثیرگذارند. پس هیچوقت یک کارجوی مناسب برای مدیریت اجرایی را بخاطر اینکه تیپ ESTJ نیست، رد نکنید!
تست شخصیت شناسی دیسک مولفه‌های ساده‌ای دارد. به همین دلیل شما به عنوان یک مدیر می‌توانید ویژگی‌های هر تیپ شخصیتی را یاد بگیرید و هنگام برخورد با افراد تشخیص دهید آن‌ها در کدام تیپ قرار دارند.
چطور بهترین مدیر اجرایی را برای سازمانمان جذب کنیم؟
استخدام مدیر اجرایی یکی از سخت‌ترین کارهایی است که صاحب یک کسب و کار انجام می‌دهد؛ به خصوص اگر تا پیش از استخدام این پوزیشن شغلی، خودش همه کارهای اجرایی سازمان را انجام داده باشد.
اما در هر حال، هر کسب و کاری رشد می‌کند و به مرحله‌ای می‌رسد که بنیان‌گذار نمی‌تواند به تمام امور اجرایی و مدیریتی رسیدگی کند. بنابراین افراد تازه‌ای به سازمان اضافه می‌شوند؛ مدیر اجرایی یکی از این افراد است.
بهتر است پیش از استخدام مدیر اجرایی، تیم منابع انسانی را تشکیل بدهید. مطمئن شوید که مدیر این تیم فردی است که مهارت‌های لازم برای استخدام نیروهای جدید را دارد و در شناسایی پتانسیل کارجوها خوب است. به کمک چنین فردی می‌توانید بهترین گزینه برای مدیریت اجرایی سازمانتان را انتخاب و استخدام کنید.
گام‌های استخدام مدیر اجرایی را در ادامه توضیح می‌دهیم.
- ابتدا برای پوزیشن مدیریت اجرایی، یک شرح شغل مناسب بنویسید. در این شرح شغل مشخص کنید که فرد فعال در این پوزیشن، چه وظایف و مسئولیت‌هایی دارد و چه مهارت‌هایی باید داشته باشد. شرح شغل مدیر اجرایی باید با توجه به نیاز سازمان و فرایندهای آن نوشته شود.
- مشخص کنید چه ویژگی‌ها و مهارت‌هایی کلیدی هستند و چه توانمندی‌هایی به عنوان مزیت محسوب می‌شوند.
- سوالات درستی برای مصاحبه انتخاب کنید. این سوالات باید مهارت‌های نرم و سخت مخاطب را به شما نشان بدهند. در مقاله «در مصاحبه استخدامی چه بپرسیم؟» توضیحاتی کاربردی در این زمینه ارائه داده‌ایم.
- دقت داشته باشید که در مصاحبه استخدامی، شما هم باید اطلاعاتی درباره شیوه کار و سازمانتان به کارجوها ارائه بدهید. پس این توضیحات را نیز از قبل آماده کنید.
اجرای هرکدام از گام‌های بالا، به دقت و توجه بسیاری نیاز دارد. تنها کار ساده درباره فرایند استخدام مدیر اجرایی، نوشتن و خواندن گام‌های آن در وبلاگ مرکز مدیریت کاربردی ایران است! برای اجرای هرکدام از این گام‌ها، زمان کافی صرف کنید و حساسیت‌های لازم را به خرج بدهید. در نهایت وقتی شخصی را پیدا کردید که معیارهای مورد نیاز برای مدیریت اجرایی سازمان شما را داشت، پیشنهاد جذابی به او ارائه بدهید تا انگیزه زیادی برای کار کردن با شما داشته باشد.
نکات کلیدی برای اینکه مدیر اجرایی بهتری باشید
اگر اکنون مدیر اجرایی یک شرکت هستید یا خود را برای چنین مسئولیتی آماده می‌کنید، با دقت در نکات زیر، می‌توانید یک مدیر اجرایی توانمندتر باشید:
۱- جلسات خود را کاربردی کنید
شغل‌های مدیریتی به راحتی به دام برگزاری جلسات بی‌فایده و بدون بازده می‌افتند. این مشکل به‌خصوص در شرکت‌هایی که بازدهی و دستمزد رابطه مستقیمی ندارند، زیاد دیده می‌شود؛ اما اگر تمایل دارید یک مدیر اجرایی موفق باشید، ضروری است که خود را از این جلسات آزاد کرده و در عوض به دنبال جلسات سازنده باشید؛ یعنی باید قبل از جلسه بدانید دقیقا در پایان این جلسه چه می‌خواهید و تکلیف چه مواردی باید روشن شود.
بهتر است در پایان هر جلسه، برای انجام مصوبات موعد مقرر تعیین کنید و در جلسات آتی، در مورد میزان پیشرفت آن‌ها گزارش بخواهید.
۲- با یک دست چند هندوانه برندارید!
مدیر موفق، کسی است که بتواند به خوبی نظارت و کنترل کند؛ نه اینکه بخواهد شخصا همه امور را جلو ببرد. تنها در صورتی یک مدیر اجرایی کارآمد خواهید شد که بتوانید فرد مناسب هر فعالیت را پیدا کنید و با تفویض هر مسئولیت، امکان انجام موازی همه امور را فراهم کنید.
۳- منظم باشید!
تیم شما زمانی انگیزه کافی پیدا خواهد کرد که بتواند رفتار شما را پیشبینی کند. اگر برای ارائه یا گرفتن گزارشی زمان تعیین کرده‌اید، حتما به آن وفادار بمانید؛ چنانچه بی‌نظمی‌های مکرری از شما سر بزند، پرسنل شما هیچگاه وعده‌های شما را جدی نخواهند گرفت. نظم هم برای پرستیژ شما بهتر است و هم باعث انجام دقیق پروژه‌ها در زمان مقرر خواهد شد.
۴- بازخورد بگیرید و به احساسات کارمندان توجه کنید
برخلاف نظریات مدیریت کلاسیک، نظریات مدیریت مدرن بر منابع انسانی تاکید بیشتری دارند؛ هیچگاه نباید تصور کنید که پرسنل زیر دست شما، ماشین‌هایی هستند که صرفا کارشان را انجام می‌دهند و دستمزد می‌گیرند. به تجربه ثابت شده است که روابط انسانی در یک شرکت، تاثیر قابل توجهی بر بازدهی آن شرکت خواهد داشت. علاوه بر اینکه لازم است نظر کارمندان خود را در مورد رویه‌ها و سیاست‌های خود بدانید، گاهی لازم است که در مورد یک تصمیم به پرسنل خود توضیح دهید.
می‌توانید در مناسبت‌های مختلف به آن‌ها کارت تبریک بدهید یا در ایام خاصی از سال، یک برنامه خانوادگی مشترک ترتیب بدهید تا از خشکی کار رسمی کاسته شود؛ البته باید توجه کنید که این نزدیکی، نباید باعث شکسته شدن حریم‌ها و کاهش شخصیت مدیر اجرایی شود.
کلام آخر؛ مدیر اجرایی یکی از ستون‌های اصلی سازمان است
در این مقاله شغل مدیر اجرایی را بررسی کردیم. در سازمان‌هایی که این فرد به عنوان بالاترین مقام سازمانی شناخته می‌شود، باید بر همه چیز نظارت داشته باشد و تصمیمات کلیدی را بگیرد. چنین فردی شیرازه شرکت محسوب می‌شود و بدون حضورش، همه چیز از هم می‌پاشد. اما در سازمان‌های بزرگی که مدیر اجرایی یکی از مقامات ارشد سازمان است، مسئولیت‌ها بین او، مدیر عامل و مدیر داخلی تقسیم خواهد شد.
مدیران اجرایی به تجربه چندساله در زمینه مدیریت نیاز دارند. اگر آن‌ها از ابتدا با یک کسب و کار همراه بوده باشند، بهتر می‌توانند مسئولیت‌های اجرایی را انجام دهند. اما اگر بعد از رشد سازمان وارد شوند، باید زمانی برای یادگیری فرایندها و شیوه کاری شرکت صرف کنند.
ما در مرکز مدیریت کاربردی ایران، پوزیشن‌های مدیریتی مختلف را معرفی می‌کنیم و شرح وظایف و مهارت‌های مورد نیاز برای هرکدام از آن‌ها را توضیح می‌دهیم. علاوه بر آن، در دوره‌های آموزشی، مهارت‌هایی را آموزش می‌دهیم که برای مدیران ارشد و میانی سازمان‌های کوچک و بزرگ کاربردی هستند. با مطالعه مجله دکامی و شرکت در دوره‌های مرکز مدیریت کاربردی ایران، مدیری به‌روز باشید که از جدیدترین متدها با خبر است و اطلاعات جذابی درباره علم مدیریت دارد.
اگر می خواهید به صورت حرفه ای تیم سازی کنید و تیم با انگیزه ای داشته باشید، سیستم کنترلی اصولی طراحی کنید و عملکرد کارمندانتان را ارزیابی کنید، بهترین ها را در سازمانتان استخدام کنید و … می‌توانید در « دوره آنلاین مدیریت » ثبت نام کنید.
