انواع مدیریت ؛ معرفی بیش از ۱۹ نوع مدیریت در ایران و جهان

بسیاری از مدیران به این نتیجه رسیده‌اند که تخصص‌گرایی بهترین روش برای انجام کارهای سازمان به بهترین شکل ممکن است. مدیریت یکی از مهم‌ترین بخش‌‌های سازمان است که جوانب مختلفی دارد. مدیریت در سازمان را می‌توان به مغز در بدن تشبیه کرد و انواع مدیریت هم مانند قسمت‌های مختلف مغز است. هرکدام از بخش‌های مغز وظیفه کنترل بعضی از فرایندهای بدن را برعهده دارند و در عین حال با سایر قسمت‌ها هم هماهنگ هستند. در سازمان‌ هم هرکدام از مدیران وظیفه‌ای را انجام می‌دهند و با هماهنگی با سایر اعضا، بخش منسجم مدیریت را تشکیل می‌دهند.

همه انواع مدیریت در تمام سازمان‌ها وجود ندارد؛ هرکدام از کسب و کارها با توجه به نیازشان پوزیشن‌های شغلی مختلفی تعریف می‌کنند و آن‌ها را به افراد متخصص در همان زمینه می‌سپارند. در این مقاله قصد داریم انواع مختلف مدیریت را معرفی کنیم و درباره وظایف و مهارت‌های مورد نیاز هرکدام توضیح بدهیم. در پایان این مقاله متوجه می‌شوید هرکدام از مدیران در سازمان چه وظایفی برعهده دارند.

انواع مدیریت در ایران

در نگاه اول ممکن است تصور کنید کم‌تر از ده نوع مدیریت وجود دارد؛ اما زمانی که عمیق‌تر بررسی کنید و وارد ساختار سازمان‌هایی بشوید که فعالیت‌های تخصصی‌تری انجام می‌‌دهند یا اندازه بزرگ‌تری دارند، متوجه خواهید شد که مدیریت‌، انواع بیشتری دارد که باید با آن‌ها آشنا شوید. در ادامه سعی کردیم انواع مدیریت در ایران را بررسی کنیم و هرآنچه ممکن است در سازمان‌‌های ایرانی نیاز باشد را مطرح کنیم.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه مدیریت چیست؟ به مقاله مربوطه مراجعه کنید. 

1. مدیر کل

مدیر کل، سکان‌دار کشتی سازمان است و وظیفه اصلی او هدایت کارمندان به سمت اهداف سازمانی است. این پوزیشن شغلی را می‌توان به عنوان رهبر سازمان معرفی کرد. این فرد باید سررشته‌ای از تمام شاخه‌های مدیریت داشته باشد تا بتواند بین آن‌ها هماهنگی ایجاد کند و بر آن‌ها نظارت داشته باشد. این فرد در راس هرم سازمان قرار دارد و مهم‌ترین نقش مدیریتی در تمام سازمان‌های ایرانی و خارجی محسوب می‌شود.

وظایف مدیر کل

• نظارت بر کارکنان، سایر مدیران و فرایندهای سازمانی
• تعیین هدف برای سازمان، مدیریت و هدایت مجموعه در مسیر رسیدن به این اهداف
• پیدا کردن راهکار برای چالش‌های سازمان و حل آن‌ها
• دریافت گزارش از سایر مدیران و نظارت بر فعالیت آن‌ها
• بهینه‌سازی فرایندهای سازمانی و تلاش برای فعالیت سازمان به بهترین شکل ممکن

شما میتوانید با مراجعه به مقاله وظایف مدیر با وظایف اصلی و کلی یک مدیر به خوبی آشنا شوید.

2. مدیر اجرایی

بعد از اینکه مدیر کل، مدیر استراتژی و سایر افرادی که در برنامه‌ریزی‌های سازمانی مشارکت دارند، برنامه‌ها را تعیین کردند، آن‌ها را به مدیر اجرایی واگذار می‌کنند. این فرد با سرپرستان قسمت‌های مختلف و کارکنان ارتباط می‌گیرد، وظایف را برایشان توضیح می‌دهد و تعیین می‌کند که چه اقداماتی و تا چه زمانی باید انجام شوند.

او همچنین بر فرایند اجرای برنامه‌ها نظارت می‌‌کند. مدیر اجرایی فردی است که بیشتر از سایر مدیران در جریان امور اجرایی سازمان قرار دارد، به همین دلیل می‌تواند پیشنهادات سازنده‌ای به مدیران فعال در سایر حوزه‌ها ارائه بدهد و مشاور خوبی برای این افراد محسوب می‌شود.

وظایف مدیر اجرایی

• اطمینان از حرکت اعضای سازمان در مسیری که از طرف مدیران بالارده سازمانی تعیین شده
• پیدا کردن موانع و چالش‌‌هایی که در فرایندهای عملیاتی سازمان وجود دارد و کمک به حل آن‌ها
• پیدا کردن علت‌ عدم انطباق نتیجه عملی با نتیجه‌ تئوری و حل مشکلات موجود در این زمینه
• گزارش‌گیری از فعالیت‌ها و ارائه آن به مدیر کل و یا مدیر استراتژی
• برقراری ارتباط با مدیران میانی سازمان و سرپرستان تیم‌ها و ارائه نظرات آن‌ها به مقامات بالارده سازمانی
• پیگیری اجرای کارها و به نتیجه رساندن پروژه‌ها و مسئولیت‌ها

در مقاله مدیر اجرایی میتوانید اطلاع جامع راجع به حقوق، شرح شغل و… مدیر اجرایی به صورت جامع آشنا شوید.

3. مدیر استراتژی

استراتژی یکی از مهم‌ترین نیازهای سازمان‌های گوناگون است. معمولا در سازمان‌‌های کوچک، مدیر کل وظیفه چیدن استراتژی‌های سازمانی و اجرای آن‌ها را برعهده می‌گیرد. اما هرچقدر اندازه سازمان بزرگ‌‌تر شود، وظایف مدیر کل افزایش پیدا می‌کند و نیاز سازمان به استراتژی‌هایی که مسیر رسیدن به اهداف را هموار کند و بازدهی را بالا ببرد هم بیشتر خواهد شد. در نتیجه نقشی به عنوان «مدیر استراتژی» در سازمان ایجاد می‌شود.

مدیر استراتژی با توجه به چشم‌انداز سازمان و اهداف کوتاه مدت و بلندمدتی که برای مجموعه در نظر گرفته شده، استراتژی می‌چیند و نقشه راه دستیابی به این اهداف و چشم‌اندازها را در اختیار سایر اعضا قرار می‌‌دهد. مدیر استراتژی مغز متفکر سازمان است، البته او وظایفش را به کمک سایر مدیران سازمان انجام می‌دهد، چرا که چیدن استراتژی‌های سازمانی کار ساده‌ای نیست و نمی‌تواند وظیفه یکی از انواع مدیریت باشد.

وظایف مدیر استراتژی

• تعیین برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای سازمان و قسمت‌های مختلف آن
• بررسی رقبا، چیدن استراتژی مناسب برای رقابت با آن‌ها و به دست گرفتن بازار
• ارائه مشاوره به مدیران ارشد سازمان برای اجرای برنامه‌ها
• مشاهده فعالیت‌های سازمان، چالش‌هاف شرایط سازمان و پیدا کردن روش‌هایی برای بهینه‌سازی
• تحلیل استراتژی‌های اجرا شده، بازخورد گرفتن از آن‌ها و استفاده از تجربیات برای استراتژی‌های آینده

4. مدیر فروش

مدیر فروش یکی از انواع مدیریت است که بسیاری از افراد تصور می‌کنند وظایف یکسانی با مدیر بازاریابی دارد، اما این دو پوزیشن شغلی کاملا متفاوت هستند. مدیر فروش، محصول یا خدمات سازمان را به مشتریان می‌فروشد. او وظیفه بازاریابی، معرفی محصول به مشتریان و تبلیغات را برعهده ندارد.

مدیر فروش با توجه به اطلاعاتی که درباره مشتریان به دست آورده و به کمک تکنیک‌های فروش، با آن‌ها ارتباط می‌گیرد و محصولات و خدمات را می‌فروشد. او همچنین بعد از فروش محصول، مشتریان را پیگیری می‌کند تا از رضایت آن‌ها اطمینان حاصل کند و آن‌ها را برای خریدهای بعدی هم تشویق کند.

وظایف مدیر فروش

• مدیریت نیروهای فروش سازمان، بررسی و گزارش‌دهی عملکرد آن‌ها
• فراهم کردن امکانات لازم و انجام اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به اهدافی که برای بخش فروش تعیین شده
• آموزش فروش به نیروها
• برگزاری جلسات با نیروهای فروش، بررسی چالش‌های آن‌ها و کمک به رفع مشکلات فروش

در مقاله مدیر فروش میتوانید اطلاع جامع راجع به حقوق، شرح شغل و… مدیر فروش به صورت جامع آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع مدیران و سطوح مدیریتی به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

5. مدیر بازاریابی

مدیر بازاریابی کاری می‌‌کند که محصولات و خدمات سازمان برای پاسخگویی به نیاز مشتری مناسب باشند. این فرد با تحلیل رفتار مشتری و شناسایی نیاز آن‌ها، بهترین روش برای تولید و ارائه محصول را پیدا می‌کند تا حجم فروش را افزایش دهد. مدیر بازاریابی از ابتدای فرایند تولید محصولات تا زمان رسیدن به مشتری، حضور دارد و با ارائه پیشنهادات لازم برای بهینه‌سازی آن‌ها، راهکارهایی برای فروش ارائه می‌دهد.

مدیر بازاریابی همچنین استراتژی‌های مناسب برای بازاریابی را می‌چیند و بر فرایندهای مارکتینگ نظارت دارد. گاهی اوقات زیرمجموعه‌هایی مثل مدیر دیجیتال مارکتینگ یا مدیر بازاریابی میدانی هم به این پوزیشن شغلی اضافه می‌شود.

وظایف مدیر بازاریابی

• تدوین سیاست‌ها، استراتژی‌های تبلیغات و بازاریابی
• نظارت بر فرایندهای سازمان (از تولید تا فروش محصولات و خدمات)، ارائه پیشنهادات برای بهینه‌سازی و جلب رضایت مشتری
• شناسایی مشتریان، نیاز آن‌ها و اعلام اطلاعات به دست آمده در این زمینه به سایر قسمت‌های سازمان
• مدیریت بودجه تبلیغات و کانال‌های مختلف بازاریابی
• نظارت بر بخش‌های مختلف بازاریابی مانند: دیجیتال مارکتینگ، بازاریابان میدانی یا بازاریاب‌های تلفنی

در مقاله مدیر مارکتینگ میتوانید اطلاع جامع راجع به حقوق، شرح شغل و… مدیر مارکتینگ به صورت جامع آشنا شوید.

6. مدیر منابع انسانی

مدیر منابع انسانی پل ارتباطی بین کارکنان و مدیران بالارده سازمان است. این فرد اولین شخصی است که کارمندان در فرایند استخدام با او آشنا می‌شوند، به همین دلیل نقش مهمی در ارتباط‌سازی با همکاران جدید ایفا می‌کند. او همچنین انتقادات، نظرات و نیازهای کارمندان را به مدیران بالارده انتقال می‌دهد و وظیفه هماهنگی مرخصی‌ها، قراردادهای کاری و امتیازهای ویژه‌ای که برای کارکنان در نظر گرفته می‌شود را بر عهده دارد.

وظایف مدیر منابع انسانی

• انتشار آگهی استخدام در پلتفرم‌های مناسب، مصاحبه با متقاضیان و جذب نیروی مورد نیاز برای هر بخش به کمک مدیر مربوطه
• آموزش قوانین سازمان به کارکنان
• توضیح وظایف کارکنان به آن‌ها
• برنامه‌ریزی برای آموزش اعضای سازمان
• تهیه گزارش‌ از میزان فعالیت، ساعات کاری و بازدهی نیروها
• مدیریت پرداخت حقوق، ارتقای شغلی و کلیه امور مربوط به کارکنان سازمان

در این قسمت اطلاعات کلی راجع به مدیر منابع انسانی ارائه دادیم. برای اطلاعات بیشتر درباره حقوق مدیر و کارشناس منابع انسانی، اهداف و تاریخچه آن و… به مقاله مدیریت منابع انسانی مراجعه کنید.

7. مدیر روابط عمومی

مدیر روابط عمومی واسطه بین مشتریان و مخاطبان یک کسب و کار با اعضای داخلی سازمان است. این فرد به مشتریان و نظرات آن‌ها گوش می‌دهد و آن‌ها را به افراد داخل سازمان منتقل می‌کند.

 این فرد همچنین باید مطمئن شود که مشتریانی که به کمک نیاز دارند، راهنمایی‌های لازم را دریافت می‌کنند. ارتباط یک کسب و کار با مشتریان و پاسخگویی به سوالات آن‌ها نقش مهمی در برندسازی و وفادارسازی مشتریان به برند دارد.

وظایف مدیر روابط عمومی

• برقراری ارتباط با مشتریان دائمی و احتمالی، شنیدن نظرات آن‌ها و پاسخگویی به سوالاتشان
• ارائه نظرات سازنده کاربران به اعضای داخلی سازمان
• ایجاد هماهنگی جلسات کاری و قرارهای مدیر کل
• پاسخگویی به درخوا‌ست‌هایی مانند: نامه‌نگاری‌های اداری، مصاحبه با روزنامه‌ها، مجله‌ها و …، هماهنگی سمینارها، رویدادها و هماهنگی جلسات با شرکای تجاری را برعهده دارد. البته این وظایف باید با هماهنگی مدیر کل سازمان انجام شود.
• توجه به شایعات و جوسازی‌هایی که درباره سازمان انجام می‌شود و مدیریت آن‌ها به شیوه صحیح
• ایجاد تعامل سازنده بین اعضای داخل سازمان همچون مدیران و کارکنان با افراد خارج از سازمان مانند همکاران تجاری و مشتریان

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیر روابط عمومی اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

8. مدیر عملیات یا فرایند

مدیریت فرایند یا عملیات یکی از بخش‌هایی است که با تمام قسمت‌های سازمان سروکار دارد. مدیر فرایند روی پروسه‌های موجود در قسمت‌های مختلف سازمان نظارت می‌کند، آن‌ها را تحلیل می‌کند و پیشنهاداتی برای بهینه‌سازی ارائه می‌دهد. او سعی می‌کند فرایندهای سازمانی را به گونه‌ای سازماندهی کند که کارها با کم‌ترین هزینه و زمان و به ساده‌ترین شیوه ممکن پیش برود.

وظایف مدیر عملیات یا فرایند

• بررسی گزارش‌های مالی و سنجش میزان دستیابی به اهداف با استفاده از فرایندهای کنونی
• نظارت بر کار اعضای سازمان و تعامل آن‌ها
• بررسی فرایندهایی که دپارتمان‌های مختلف سازمان را به یکدیگر مرتبط می‌کند
• برآورد بودجه و زمان مورد نیاز برای هر فرایند در سازمان
• کمک به کارمندان برای انجام کارهایشان به شیوه‌ای بهینه
• تیم‌سازی برای فرایندهای مختلف سازمان و پروژه‌های گوناگون
• ارائه گزارش پیشرفت حاصل از بهینه‌سازی فرایندها به مدیران بالارده سازمانی

9. مدیر پروژه

سازمان‌هایی که به صورت پروژه محور کار می‌‌کنند، به این مورد از انواع مدیریت نیاز دارند. در این سازمان‌ها، هر پروژه به یک مدیر پروژه سپرده می‌شود و این فرد متعهد می‌شود که در زمان تعیین شده کارها انجام شوند و پروژه کامل به کارفرما تحویل شود. مدیریت نیروهای فعال در پروژه، تأمین منابع مورد نیاز برای انجام پروژه، نظارت بر روند پیشرفت پروژه‌ و کارهایی که به صورت روزمره انجام می‌شود، جزو کارهایی است که مدیر پروژه انجام می‌دهد.

وظایف مدیر پروژه

• برنامه‌ریزی برای انجام وظایف موجود در پروژه در زمان تعیین شده
• تقسیم کارها بین نیروهای فعال در پروژه و تأمین منابع مورد نیاز برای آن‌ها
• نظارت بر فرایند اجرای پروژه
• کنترل پروژه و بازخورد گرفتن از نیروها

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیریت پروژه اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

10. مدیر دانش

مدیر دانش منبع اطلاعاتی شرکت است. او داده‌های مورد نیاز در زمینه‌های مختلف را فراهم می‌کند و در اختیار سایر مدیران یا اعضای سازمان قرار می‌دهد. مدیر دانش، مسئولیت پایگاه اطلاعاتی سازمان را برعهده دارد؛ او باید مطمئن شود اطلاعات مورد نیاز اعضای سازمان در این پایگاه وجود دارد. همچنین باید در بازه‌های زمانی منظم اطلاعات را بروزرسانی کند تا سازمان از این نظر با کمبودی مواجه نباشد. این پوزیشن شغلی بیشتر در سازمان‌های دانش‌بنیان دیده می‌شود.

وظایف مدیر دانش

• ایجاد دسترسی ساده برای اعضای سازمان تا بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند
• راهنمایی اعضای سازمان برای پیدا کردن داده‌‌هایی که به آن نیاز دارند
• معماری اطلاعات سازمان
• ترجمه اطلاعات به زبان اعضای سازمان
• تأمین محتوای باکیفیت و به‌روز برای پایگاه اطلاعاتی سازمان
• تعامل با اعضای تیم درباره نیازهای اطلاعاتی آن‌ها و تأمین این نیازها
• حل چالش‌ها و مشکلاتی که اعضای تیم حین استفاده از پایگاه اطلاعاتی با آن مواجه می‌شوند.

11. مدیر تدارکات

مدیر تدارکات با نام مدیر زنجیره تأمین هم شناخته می‌شود. بعضی از افراد این دو سمت را به عنوان دو مورد متفاوت در انواع مدیریت می‌شناسند. در حالت کلی شرح وظایف این دو پوزیشن شغلی یکسان است، اما در سازمان‌‌های بزرگ ممکن است دو نیروی کار برای مدیریت و تأمین منابع مورد نیاز استخدام شوند. به همین دلیل دو پوزیشن جداگانه به عنوان مدیریت تدارکات و مدیریت زنجیره تأمین در سازمان شکل می‌گیرد.

همانطور که از نام این شغل مشخص است، مدیر تدارکات وظیفه تأمین منابع و مواد اولیه مورد نیاز برای سایر قسمت‌های مجموعه را برعهده دارد. این فرد واسطه‌ای بین تأمین‌کنندگان مواد اولیه و تولیدکنندگان است.

وظایف مدیر تدارکات

• مدیریت، آموزش و نظارت بر کارکنان بخش تدارکات
• انجام خریدهای شرکت
• انتخاب تأمین‌کننده برای مجموعه و انعقاد قرارداد همکاری با افراد مناسب
• نظارت بر کار تأمین‌کنندگان و اطمینان از کیفیت مواد اولیه‌ای که به مجموعه وارد می‌شوند
• برگشت دادن ورودی‌های بی‌کیفیت
• تعامل با بخش مالی و حسابداری برای پرداخت هزینه مواد اولیه.

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیر تدارکات اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

12. مدیر تولید

این مورد از انواع مدیریت بیشتر در سازمان‌ها و مجموعه‌هایی دیده می‌شود که محصولی عرضه می‌کنند. مدیر تولید بر فرایند تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی نظارت می‌کند. او وظیفه نظارت بر روش تولید محصول، دستگاه‌ها، مواد اولیه و هزینه‌ها را برعهده دارد و باید چالش‌هایی که در این باره ایجاد می‌شود را برطرف کند. مدیر تولید باید با سایر مدیران سازمان در ارتباط باشد تا نیازهای خط تولید را برآورده کند.

وظایف مدیر تولید

• پیدا کردن روش‌های بهینه و کم‌هزینه برای تولید محصولات باکیفیت
• بررسی مشکلاتی که برای دستگاه‌ها ایجاد می‌شود و پیگیری برای حل آن‌ها
• تحقیق درباره بازار و ارائه پیشنهاد برای تولید محصولات کاربردی‌تر، به‌روزتر و بهتر
• نظارت بر خط تولید و عملکرد بهینه آن
• هماهنگی با مدیر زنجیره تأمین و دریافت منابع مورد نیاز برای خط تولید.

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیر تولید اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

13. مدیر مالی

مدیر مالی مسئولیت تمام فرایندهای مالی سازمان را برعهده دارد. درآمد سازمان یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که میزان موفقیت و دستیابی به اهداف سازمانی را تعیین می‌کند. مدیر مالی باید به صورت کامل به تمام امور مالی سازمان احاطه داشته باشد و آن‌ را مدیریت کند. در سازمان‌های بزرگ معمولا مدیریت مالی به یک تیم سپرده می‌شود و افرادی مانند: مدیر مالی، مدیر حسابداری، کارمندان مالی و حسابداری در آن کار می‌کنند.

وظایف مدیر مالی

• نظارت بر صورتحساب‌های مالی
• پیش بینی میزان سودآوری از استراتژی‌ها و برنامه‌های آتی سازمان
• ارائه پیشنهاداتی برای سرمایه‌گذاری و نظارت بر سرمایه‌گذاری‌های سازمان
• نظارت بر سیستم حقوق‌دهی به کارکنان
• پیدا کردن فرایندهایی که باعث هدررفت بودجه می‌شوند و اطلاع رسانی درباره آن‌ها به مدیران مربوطه
• ایجاد قوانین مالی برای کارکنان، نمایندگی‌ها و شرکای تجاری
• تعیین دخل و خرج سازمان و تناسب‌بندی بین آن‌ها

14. مدیر فناوری اطلاعات

این پوزیشن شغلی در سازمان‌هایی که از فناوری استفاده می‌کنند، اهمیت بسیاری دارد. مدیر بخش IT باید منابع مورد نیاز برای فعالیت‌های مرتبط با تکنولوژی را تأمین کند، بر عملکرد درست سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای سازمان نظارت داشته باشد و مشکلات موجود را حل کند. او همچنین وظیفه معرفی بهترین تکنولوژی‌ها برای بهینه‌سازی فرایندهای سازمان را برعهده دارد.

وظایف مدیر فناوری اطلاعات

• بررسی نیازهای مربوط به IT در سازمان و برآورده کردن آن‌ها
• دریافت گزارش مشکلات در بخش IT از سوی سایر اعضای سازمان و حل این مشکلات
• ارائه پیشنهاد درباره بروزرسانی تکنولوژی‌های سازمان
• تأمین امنیت شبکه‌های اطلاعاتی سازمان
• مدیریت و نظارت بر پروژه‌های مربوط به فناوری اطلاعات مثل بروزرسانی تجهیزات سخت‌افزاری
• مدیریت و آموزش تیم IT

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیر فناوری اطلاعات اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

15. مدیر تحقیق و توسعه

مدیر تحقیق و توسعه باید تغییراتی که در حوزه کاری سازمان در داخل و خارج کشور انجام می‌شود را بررسی کند. در صورتی که این تغییرات برای سازمان مناسب باشد و در راستای دستیابی به اهداف سازمانی و بهینه‌سازی فرایندها کاربرد داشته باشد، باید اقدامات لازم برای توسعه آن‌ها را انجام بدهد. این مورد از انواع مدیریت نیز ارتباط بسیاری با سایر بخش‌های مدیریت دارد.

وظایف مدیر تحقیق و توسعه

• تحقیق درباره جدیدترین تغییرات بازار و ارائه پیشنهادات کاربردی در این باره
• کمک به شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای سازمان
• ارائه پیشنهاد برای بهینه‌سازی محصولات و خدمات سازمان
• شناسایی نیازهای آینده مشتریان و تلاش برای برآورده کردن این نیازها سریع تر از سایر رقبا
• شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای مرتبط با کسب و کار برای پیدا کردن ایده‌های جدید
• همکاری با مدیر استراتژی در تدوین استراتژی‌های راه‌گشا برای آینده

16. مدیر برنامه ریزی

این پوزیشن شغلی را می‌‌توان به دو شاخه تقسیم کرد. شاخه اول مدیران برنامه‌ریزی هستند که در سازمان‌ها کار می‌‌کنند. این افراد با مجموعه‌هایی کار می‌کنند که به برنامه روتین نیاز دارند؛ مثلا موسسات آموزشی به مدیر برنامه‌ریزی نیاز دارند یا مجموعه‌هایی که روند مشخصی برای تولید محصولاتشان دارند، باید یک مدیر برنامه‌ریزی داشته باشند.

دسته دوم مدیریت برنامه‌ریزی برای افراد خاص است؛ این پوزیشن شغلی خاص بازار کار محدودی دارد. به عنوان مثل: بازیگران، ورزشکاران و شخصیت‌های مهم و مشهور به مدیر برنامه‌ نیاز دارند تا پروژه‌هایشان را مدیریت کنند و زمان کافی برای هرکار اختصاص بدهند.

وظایف مدیر برنامه ریزی

• برنامه‌ریزی برای فرایندهای مختلف سازمانی
• نظارت بر اجرای دقیق برنامه‌ریزی‌ها
• تحلیل نتیجه به دست آمده از برنامه‌های کنونی و بهینه‌سازی برنامه‌های بعدی
• تعیین زمانبدی مناسب برای اقداماتی که باید در سازمان یا خارج از آن انجام شود.

17. مدیر کنترل کیفیت

همانطور که از نام این عنوان شغلی مشخص است، مدیر کنترل کیفیت باید بر کیفیت محصولات و خدماتی که به مشتریان ارائه می‌شود، نظارت داشته باشد و مطمئن شود که خروجی‌های سازمان می‌توانند رضایت مشتریان را جلب کنند. این شخص همچنین باید مطمئن شود که محصولات و خدمات مطابق با استانداردهای تعیین شده از سوی مدیران ارشد است. نظارت بر کیفیت مواد اولیه و هماهنگی با مدیر تدارکات نیز از دیگر کارهایی است که مدیر کنترل کیفیت در سازمان انجام می‌دهد.

وظایف مدیر کنترل کیفیت

• انجام آزمایش‌ها و بازرسی‌های لازم برای اطمینان از کیفیت محصولات و خدمات
• بررسی بازخورد مصرف‌کنندگان و مشتریان درباره کیفیت محصول
• ارائه پیشنهادهایی در جهت بروزرسانی محصولات و خدمات سازمان
• ارائه آموزش‌‌های لازم به سایر اعضای سازمان درباره تولید یا ارائه محصولات و خدمات باکیفیت و رعایت استانداردهای لازم
• پیدا کردن مسائلی که باعث کاهش کیفیت خروجی‌های مجموعه شده و همکاری با سایر اعضا برای حل این مسائل.

18. مدیر نوآوری

نوآوری و مدیریت آن یکی از کارهایی است که مدیر کل انجام می‌دهد، اما در بعضی از سازمان‌های بزرگ، شخصی با این پوزیشن شغلی استخدام می‌شود. کسب و کارهای امروزی برای بقا به نوآوری نیاز دارند. آن‌ها باید نیازهای حال و آینده بازار را بشناسند و به شیوه‌ای خلاقانه به این نیازها پاسخ بدهند. به همین دلیل برای این کار به شخصی نیاز دارند که ایده‌های خلاقانه ارائه بدهد.

وظایف مدیر نوآوری

از آنجایی که خلاقیت و نوآوری هیچ چارچوب مشخصی ندارد، نمی‌توان لیست مشخصی برای وظایف او برشمرد. در ادامه کلیات وظایف این پوزیشن شغلی را ارائه می‌دهیم.

• ارائه ایده‌های نوآورانه در زمینه‌های مختلف فعالیت سازمان
• تحلیل و بررسی نتایج احتمالی که از اجرای ایده به دست می‌آید
• هماهنگی با دپارتمان‌های مختلف برای اجرای ایده
• سنجش نتیجه واقعی که از اجرای ایده به دست آمده و مقایسه آن با پیش بینی‌ها

19. مدیر محصول

مدیر محصول موقعیتی مهم برای سازمان‌هاست که معمولا به صورت تیمی کار می‌کند و سرپرستی تیم توسعه محصول را برعهده دارد. تیم توسعه محصول باید با سنجش نیاز بازار، استراتژی‌های سازمان، دانش سازمان و رقبا به این نتیجه برسد که چه محصولی با چه ویژگی‌هایی می‌تواند نیاز مشتریان را برآورده کند و برای سازمان هم سودآور باشد. مدیر محصول در رأس این تیم قرار دارد و وظیفه مدیریت این فرایند را برعهده می‌گیرد.

وظایف مدیر محصول

• بررسی نظرات مشتریان درباره محصول
• بررسی ایده‌های تیم توسعه محصول و ارائه آن‌ها به سایر دپارتمان‌های مجموعه
• تعیین مشخصات دقیق برای محصولاتی که قرار است جدید تولید شوند یا مشخصاتی که قرار است به محصولات کنونی اضافه شوند و آن‌ها را بهینه‌سازی کنند
• صحبت با سایر تیم‌های سازمان و بررسی نظرات و بازخوردهای آن‌ها درباره محصولات
• تحلیل داده‌های به دست آمده از صحبت با مشتریان، همکاران و استفاده از آن‌ها برای بهینه‌سازی محصولات

شما میتوانید با مراجعه به مقاله مدیر محصول اطلاعات جامعی درباره حقوق، شرح وظایف، مزایا و معایب این شغل و… به دست آورید.

سایر انواع مدیریت در خارج از ایران

مواردی که در لیست بالا نام بردیم، انواع مدیریت در ایران بود. این پوزیشن‌های شغلی در سازمان‌های ایرانی وجود دارند و کارفرماها با توجه به نیاز مجموعه‌ خود می‌توانند شرح شغل مناسب برای موقعیت‌های مدیریتی مورد نیازشان بنویسند و افراد حرفه‌ای در این زمینه را استخدام کنند. در نظر داشته باشید به عنوان مدیر در هر کدام از پوزیشن های بالا فعالیت می کنید نیاز است حتما روی اصول مدیریت مسلط باشید.

علاوه بر موارد لیست بالا، سایر انواع مدیریت هم در سازمان‌های بین‌المللی وجود دارند. در ایران هنوز شرح شغل مشخصی برای این موارد نوشته نشده، اما ممکن است بعضی سازمان‌ها با توجه به نیازشان چنین پوزیشن‌هایی را داشته باشند که در ادامه این شاخه‌های مدیریتی را نام می‌بریم.

• مدیر زنجیره تأمین
• مدیریت مهندسی
• مدیر ریسک و تغییر
• مدیر طراحی
• مدیر تسهیلات
• مدیر خدمات

معمولا در سازمان‌های ایرانی این دسته از وظایف مدیریتی به سایر مدیران سپرده می‌شود. برای مثال مدیر تدارکات، وظیفه مدیریت زنجیره تأمین، خدمات و تسهیلات را بر عهده دارد.

توجه داشته باشید اگر تصور می‌کنید بهترین نوع مدیریت یعنی استایلی که هیچ نقطه ضعفی نداشته باشد و سازمان را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با صد درصد بازدهی به هدف نهایی برساند، هیچوقت این سبک را پیدا نخواهید کرد.

آیا در سازمان به همه انواع مدیریت نیاز است؟

تیم مدیریت هر سازمان باید با توجه به وظایف، اعضای سازمان و اندازه کسب و کار تشکیل شود. در قسمت‌های قبل انواع مدیریت را نام بردیم و درباره آن‌ها توضیحاتی ارائه دادیم، اما این بدان معنا نیست که سازمان‌ها برای موفقیت به همه این پوزیشن‌های شغلی نیاز دارند.

در نظر داشته باشید شما میتوانید با مطالعه مقاله سطوح مدیریت در سازمان ، سمت های مدیریتی موردنیاز در سازمانتان را پیدا کنید.

گاهی اوقات حتی ممکن است یک نفر بتواند مسئولیت چند مورد از انواع مدیریت را برعهده بگیرد؛ مثلا در مجموعه‌های کوچک‌تر می‌توان مسئولیت مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت تدارکات را به یک نفر سپرد. البته نقطه مقابل این موضوع هم وجود دارد؛ یعنی اگر یک کسب و کار خیلی بزرگ باشد، ممکن است مسئولیت‌های یکی از بخش‌های مدیریت سنگین شود. در این صورت ممکن است برای آن بخش یک تیم مجزا تشکیل شود یا اینکه بیشتر از یک مدیر برای انجام وظایف استخدام شود. مثلا سازمان یا کارخانه‌ای را تصور کنید که سه هزار نیروی کار دارد، بدیهی است که یک مدیر منابع انسانی به تنهایی از پس تمام مسئولیت‌های نیروهای انسانی سازمان بر نمی‌آید و به کمک نیاز دارد. چنین مجموعه‌ای یا تیم منابع انسانی دارد و یا چند مدیر منابع انسانی دارد که هرکدام مسئولیت بخشی از نیروها را برعهده می‌گیرند.

برای تشخیص اینکه سازمان شما به کدام مدیر نیاز دارد، باید مهارت‌هایی مثل برنامه‌ریزی، نوشتن شرح شغل و تفویض اختیار را بدانید. در این صورت می‌توانید با توجه به نیاز سازمان، مدیران حرفه‌ای استخدام کنید. توجه داشته باشید شما به عنوان هر کدام از انواع مدیریت که در سازمان مشغول به کار هستید نیاز است بدانید مدیریت چیست و مدیر کیست؟ در این صورت به گونه ای بهتر می توانید در سازمان مدیریت کنید.

سلسله مراتب مدیریت در سازمان

در هر سازمان، فعالیت‌های مختلفی انجام می‌شود و هرکدام از مدیران بر گروه خاصی از وظایف و افراد نظارت دارند. بر همین اساس، می‌توان سلسله مراتب مدیریت در سازمان را مشخص کرد. در ادامه سلسله مراتب مدیریت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مدیر عمومی: اگر در مجموعه‌ای واحدهایی وجود داشته باشد که زیرمجموعه سازمان هستند اما مستقل عمل می‌کنند، هرکدام از آن‌ها توسط یک مدیر عمومی کنترل می‌شوند. مدیر عمومی، مدیر کل یکی از واحدهای زیرمجموعه سازمان است.

مدیر عالی: گروهی از مدیران سازمان، هیئت مدیره را تشکیل می‌‌دهند. آن‌ها روی فعالیت مدیران رده‌های پایین‌تر نظارت دارند و اتخاذ تصمیمات کلیدی سازمان برعهده آن‌هاست.

مدیر مبانی: این افراد را می‌توان به عنوان سرپرستان هر بخش در نظر گرفت. آن‌ها کارکنان و فرایندهای بخشی که در آن تخصص دارند را کنترل می‌کنند و گزارش کارشان را به مدیران عالی ارائه می‌دهند.

مدیران عملیاتی: در سازمان‌های بزرگ، معمولا سرکارگر هم در کنار سرپرست فعالیت می‌کند تا مدیریت واحدها راحت‌تر باشد. سرکارگر خودش وظایفی را برعهده دارد، اما بر سایر کارگرها هم نظارت می‌کند. به این فرد، مدیر عملیاتی می‌گویند.

مدیر وظیفه‌ای: کارکنان هر مجموعه باید وظایفشان را مدیریت کنند؛ بنابراین می‌توان آن‌ها را به عنوان پایه‌ترین بخش سلسله مراتب مدیریتی در سازمان در نظر گرفت و با نام مدیر وظیفه‌ای شناخت.

هرکدام از انواع مدیریت، در سازمان‌های گوناگون، شرح وظایف منحصر به فردی دارند. به همین دلیل نمی‌توان تعیین کرد که در کدام سطح قرار می‌گیرند. به عنوان مثال مدیر تولید در یک مجموعه ممکن است مدیر عالی باشد و در سازمان دیگر جزو مدیران عملیاتی به شمار رود. در مقاله سطوح مدیریت درسازمان، به صورت کامل وظایف هر بخش از این سلسله مراتب را توضیح داده‌ایم و تفاوت‌هایشان را بررسی کرده‌ایم.

آیا مدیریت سبک‌های مختلفی دارد؟

افراد مختلف، به شیوه‌های متفاوتی سازمان یا بخش تحت نظرشان را مدیریت می‌کنند. بعضی از این شیوه‌ها، در علم مدیریت شناخته شده‌ هستند و نام منحصر به فردی دارند، اما بعضی از آن‌ها هم سبک منحصر به فرد مدیر هستند که با ترکیبی از ویژگی‌های مختلف مدیریتی ایجاد می‌شوند.

بعضی از متداول‌ترین سبک‌های مدیریتی عبارت است از:

1. سبک استبدادی که در آن مدیر کل همه تصمیمات را می‌گیرد و به مشورت و راهنمایی کسی نیاز ندارد.
2. مدیریت بدون مداخله که در آن، مدیر به کارمندان اعتماد می‌کند، کاری به آن‌ها می‌سپارد و بعد از زمان مشخص، نتیجه را از آن‌ها درخواست می‌کند.
3. مدیریت دموکراتیک که متضاد سبک استبدادی است. یعنی مدیر برای تصمیم‌گیری از مشاوره و راهنمایی اعضای مختلف سازمان استفاده می‌کند.

شیوه‌های مدیریتی متنوع‌تر از لیست بالا هستند. به همین دلیل در مقاله‌ای مخصوص، به بررسی انواع سبک های مدیریتی پرداخته‌ایم و درباره مزایا و معایب هرکدام توضیح داده‌ایم.

کلام آخر؛ انواع مدیریت برای ساده‌سازی کارهاست، نه پیچیدگی

در این مقاله توضیحاتی درباره انواع مدیریت ارائه دادیم. بعضی از صاحبان کسب و کارها تصور می‌کنند هرچه تعداد مدیران در سازمان بیشتر باشد، احتمال موفقیتشان افزایش پیدا می‌کند. به کار گرفتن مدیران بیشتر از حد نیاز هم، به اندازه کمبود تعداد مدیران در سازمان، به کسب و کار آسیب می‌رساند. زیرا به اندازه همه مدیران کار نیست و برای ایجاد وظیفه برای این افراد باید فرایندهای سازمان را پیچیده کرد. پیچیدگی فرایندها باعث نارضایتی مشتریان، هدر رفتن منابع سازمان، اتلاف زمان و هزینه بسیار می‌شود و هیچ منفعتی ندارد.

مدیرانی که مهارت مدیریت را به صورت کاربردی می‌دانند، به خوبی می‌توانند به تعداد مورد نیاز نیرو استخدام کنند و همه کارهایشان را با توجه به نیاز سازمان پیش ببرند. آن‌ها فرایندها را بیهوده پیچیده نمی‌کنند و چرخ سازمان را به ساده‌ترین و روان‌ترین شیوه ممکن می‌چرخانند. در مرکز مدیریت کاربردی ایران، آموزش مدیریت کاربردی برای مدیران ایرانی ارائه می‌شود؛ این آموزش‌ها بر اساس تجربه به دست آمده و به صورت کامل با شرایط سازمان‌های ایرانی هماهنگی دارد که می توانید به راحتی از آن ها جهت توسعه کسب و کار خود استفاده نمایید.