کارآفرینی چیست؟ افرادی که به این سوال پاسخ میدهند، دو دسته هستند. دسته اول افرادی که اطلاعات دقیق و علمی درباره این موضوع دارند و کاملا مفهوم آن را میدانند. دسته دوم افرادی هستند که با محتواهای شبکههای اجتماعی با این مفهوم آشنا شدهاند. در محتواهای شبکههای اجتماعی مباحث انگیزشی و کارآفرینی و روانشناسی باهم ترکیب شدهاند و در بهترین حالت، کارآفرینی را به شکل غیرشفاف تعریف میکنند. در بدترین حالت هم محتواهای زردی تولید میکنند و با جملات مثبت کاذب، مدام افراد را به راهاندازی کسب و کارشان ترغیب میکنند.
در این مقاله قصد داریم همه خوانندگان را به گروه اول هدایت کنیم؛ یعنی افرادی که به صورت کاملا علمی میدانند کارآفرینی چیست. قرار نیست همه افراد کارآفرین باشند و قرار نیست همه کارآفرینان موفق شوند. برای طی کردن این مسیر پرچالش، به چیزی بیشتر از انگیزه نیاز دارید. با مطالعه این مقاله ذهنیت درستی درباره کارآفرینی پیدا میکنید.
مفهوم کارآفرینی چیست؟
مفهوم کارآفرینی بیش از دو قرن است که در کتابهای روانشناسی و اقتصاد دیده میشود. همه ما کم و بیش میدانیم مفهوم کارآفرینی چیست. پروسهای است که در آن یک کسب و کار راهاندازی میشود و به مرور زمان رشد میکند و به سوددهی میرسد.
پروسه کارآفرینی با ایده پردازی شروع میشود و ایده پردازی در کارآفرینی مرحله ای بسیار مهم است. ایدهای که پتانسیل تبدیل شدن به یک کسب و کار را دارد و میتواند سودده باشد. برخی از ایدهها نمونههای مشابه دارند و با تغییرات جزئی در کسب و کارهایی که اکنون فعال هستند، ارائه میشوند. مثلا ایده ساخت صفحه کلید قبلا وجود داشته و برندهای مختلف آن را تولید میکنند. اما ایدهای که هنوز عملی نشده، تولید کیبورد برای افراد معلولی است که یک دست دارند و نمیتوانند دو دستی تایپ کنند. برخی از ایدهها هم کاملا جدید هستند؛ مثل ایده شرکت اسپیس ایکس.
تعریفهای مختلفی برای کارآفرینی وجود دارد. اما درگیر شدن با این تعریفها فقط ذهن را به چالش میکشاند و ما را از مفهوم اصلی دور میکند. پس در یک جمله کوتاه به سوال تعریف کارآفرینی چیست، پاسخ میدهیم و بعد از آن به سراغ مطالب کاربردی درباره این مبحث خواهیم رفت.
ویژگیهای کارآفرینی چیست؟
کارشناسان بسیاری در کتابهای خود درباره اینکه کارآفرین کیست و کارآفرینی چیست، صحبت کردهاند. در این بخش چکیدهای از نظرات افراد مختلف را بیان کردهایم تا در تعریف های ارائه شده با ویژگیهای این شغل آشنا شویم.
- هوارد استینوسن، مدیر انتشارات هاروارد، میگوید کارآفرینی یعنی استفاده از فرصتهایی که فراتر از منابع کنونی ما هستند.
- ریچارد کانتیلون، اقتصاددان، میگوید کارآفرینی یعنی سازماندهی یک کسب و کار و پذیرش ریسکهای آن برای به دست آوردن سود.
- گوردون بتی، نویسنده کتاب کارآفرینی در دهه هشتاد میلادی، میگوید کارآفرینی تمرکز بر اقدام و عملگرایی است.
در پاسخهای سوال کارآفرینی چیست، به نکات دیگری چون ارزش آفرینی، ساخت آینده، خلاقیت و ایجاد ثروت و اشتغال هم اشاره میشود.
کارآفرین کیست؟
پیش از اینکه تعریف کارآفرین را بررسی کنیم و بگوییم کارآفرین موفق کیست، به دو جمله مهم توجه کنید:
- کارآفرینها از همان ابتدا متولد نمیشوند. آنها با قرار گرفتن در محیط و تربیت ساخته میشوند.
- همه افراد کارآفرین نیستند و کارمندی هم شغل ارزشمندی است.
متاسفانه جو جامعه در برخی موارد به شیوهای نامتعارف مردم را برای ایجاد کسب و کار ترغیب میکند. شبکههای اجتماعی، رسانهها و… مدام در حال تبلیغ کارآفرینی و نکوهش کارمندی هستند. این موضوع باعث میشود کارمندان مشاغل خود را رها کنند و به سراغ کسب و کاری بروند که در آن شکست میخورند و سازمانها هم با کمبود نیرو مواجه شوند. با پاسخ به سوال کارآفرین کیست، افراد درک میکنند که آیا میتوانند مدیریت یک کسب و کار را برعهده بگیرند یا خیر.
کارآفرینان افرادی هستند که ویژگیهای شخصیتی مناسب برای این کار را دارند و به آن علاقمند هستند. در قسمت بعدی متوجه میشویم که ویژگیهای افراد موفق در حوزه کارآفرینی چیست.
۵ ویژگی کارآفرینان موفق
به نظر شما ویژگیهای یک فرد فعال در حوزه کارآفرینی چیست؟ چرا همه افراد برای این شغل مناسب نیستند؟ با توجه به ویژگیهایی که در ادامه بیان کردهایم، افراد میتوانند متوجه شوند که آیا شخصیت مناسب برای کارآفرینی دارند یا خیر.
1. قدرت رهبری
شاید کارآفرینان کار خود را به تنهایی آغاز کنند؛ اما بعد از مدت کوتاهی برای توسعه ایده و تبدیل آن به کسب و کار باید تیم داشته باشند و مدیریت کار تیمی را به بهترین شکل انجام دهند. به همین دلیل رهبری، ویژگی کارآفرینان موفق است.
2. صبر و مصمم بودن
کارآفرینی مسیر یک شبه نیست و سختیهای بسیاری دارد. یکی دیگر از باورهای نادرستی که محتواهای زرد به مردم انتقال دادهاند، سهل و آسان بودن کارآفرینی است. بسیاری از افراد تصور میکنند کارآفرینی یعنی با توجه به ایده خود محصول یا خدماتی را ارائه دهند، به راحتی مشتری پیدا کنند، تعداد مشتریهایشان روزبهروز بیشتر شود و بعد از مدتی به ثروت دلخواهشان برسند!
کارآفرینی مسیری برای خلق ثروت است؛ اما این مسیر یک اتوبان چهاربانده نیست. مسیر خاکی و پرپیچ و خمی است که تنها افراد صبور و قدرتمند میتوانند آن را طی کنند. پس صبوری و مصمم بودن نیز ویژگی کارآفرینان موفق است.
3. انگیزه و افکار مثبت
کارآفرینان ربات نیستند که بتوانند بدون استراحت در مسیر ایجاد کسب و کار مورد نظرشان تلاش کنند و تا رسیدن به نتیجه دلخواه، ۲۴ ساعت و ۷ روز هفته کار کنند. جالب است بدانید که در قرنهای گذشته کارآفرینان به عنوان افراد دیوانه شناخته میشدند! اما در واقع آنها افرادی هستند که از روتین زندگی و حاشیه امن خارج میشوند و برای دستاوردهای جدید به سراغ تجربههای تازه میروند.
مغز ما انسانها یک وظیفه مهم دارد؛ تلاش برای زنده نگه داشتن در حاشیه امنی که ساختهایم. در اینجا به یک پاسخ تازه برای سوال کارآفرینی چیست میرسیم.
سوخت کارآفرینان انگیزه و دیدگاه مثبتی است که نسبت به آینده دارند. آنها به کمک تصورات مثبت، فکر کردن به نتیجه کار و هر نکته انگیزه بخش دیگری، خستگی را از خود دور میکنند و مسیر رسیدن به قله کارآفرینی را ادامه میدهند. این ویژگی کارآفرینان باعث میشود از نظر مردم عادی دیوانه به نظر برسند!
4. خلاقیت
در مسیر کارآفرینی تعداد روزهایی که شبیه به دیروزشان باشند، زیاد نیست. یک کارآفرین هر روز با اتفاقات جدیدی روبرو میشود؛ برخی از آنها مثبت هستند و برخی منفی. این فرد باید به اندازهای خلاق باشد که بتواند واکنش مناسبی به وقایع نشان دهد.
5. نگاه کردن به مسائل با دیدگاهی متفاوت
همین ویژگی میتواند مشخص کند که علت علاقه گروه خاصی از افراد به کارآفرینی چیست. دوران کرونا ملموسترین مثال برای داشتن دیدگاه متفاوت به مسائل است. به نظر شما چرا بسیاری از کسب و کارها تعطیل شدند، اما برخی دیگر رشد چند برابری درآمد را تجربه کردند؟
زمانی که قرنطینه کسب و کارها را به تعطیلی کشاند، بعضی از آنها کار را کاملا تعطیل کردند و خانه نشین شدند. اما گروهی دیگر کسب و کار آنلاین خود را راهاندازی کردند یا دست کم درباره اصول برندسازی و برندینگ در فضای آنلاین آموزش دیدند.
بعد از ادامه قرنطنیه مردم به خرید اینترنتی روی آوردند و سود کسب و کارهای اینترنتی بیشتر از فروشگاههای فیزیکی شد. کرونا شرایطی یکسان برای تمام مشاغل ایجاد کرد؛ برخی از آنها با دیدگاهی متفاوت به این مسئله نگاه کردند و با منابعی که در اختیار داشتند، آن را به یک فرصت طلایی تبدیل کردند. برخی دیگر هم از کرونا به عنوان یک بلای آسمانی یاد کردند و نتیجهای جز کاهش درآمد و تعطیلی کسب و کار ندیدند.
انواع کارآفرینان
روش کار کارآفرینان متفاوت است. برخی از آنها یک کسب و کار را خلق میکنند و تا پایان با آن کسب و کار همراه میمانند تا به سوددهی برسند. اما برخی دیگر بعد از راهاندازی یک کسب و کار به سراغ ایدههای جدید میروند. برای اینکه بدانیم شخصیت ما با کدام نوع سازگاری دارد، باید ابتدا بفهمیم که شیوههای کارآفرینی چیست.
در ادامه به چند شیوه متداول کاری در میان این افراد اشاره کردهایم.
- کارآفرینان خلاق: آنها ایدههای خلاقانهای برای بهبود یا ایجاد یک کسب و کار ارائه میدهند.
- کارآفرینان مقلد: این افراد ایدههایی که از پیش وجود دارند را به کسب و کار تبدیل میکنند. در بهترین حالت در جزئیات ایده تغییر ایجاد میکنند. اما اصل روش کاری آنها مانند رقباست.
- کارآفرینان سریالی: این افراد بعد از راهاندازی یک پروژه به سراغ پروژه بعدی میروند. برخی از آنها هر پروژه را واگذار میکنند و برخی دیگر بخاطر شکست پروژه، به سراغ کارهای جدید میروند.
- کارآفرینان مجموعهای: این افراد بعد از راهاندازی یک کسب و کار، آن را به یک برند بزرگ تبدیل میکنند. سپس ایدههای دیگر را به عنوان زیرمجموعه کسب و کار اصلی پرورش میدهند.
انواع کارآفرینی چیست؟
انواع کارآفرینی میتوانند با توجه به فاکتورهای مختلفی دسته بندی شوند. اندازه کسب و کار، حوزه فعالیت و شیوه کار آنها میتواند مشخص کند انواع کارآفرینی چیست. برخی از کارآفرینان تنها در یک حوزه خاص فعالیت میکنند؛ مثلا تنها در زمینه راهاندازی کسب و کارهای آنلاین فعالیت دارند. اما برخی دیگر با توجه به نوع ایدهای که برای کسب و کار وجود دارد، فرایند کارآفرینی را طی میکنند.
در این بخش دستهبندی جامعی برای انواع کارآفرینی ارائه دادهایم.
کسب و کارهای کوچک
همه ما میدانیم که این نوع کارآفرینی چیست. آنها متداولترین نوع کارآفرینی هستند و به همین دلیل اقتصاد کشورهای مختلف را میچرخانند. در تمام کشورهای جهان، اکثر افرادی که شغل دولتی و استخدامی ندارند، در کسب و کارهای کوچک فعالیت میکنند.
کارآفرینی صنعتی
این مورد از انواع کارآفرینی به سرمایه زیادی نیاز دارد و معمولا در حوزه تولید محصول فعالیت میکند.
کارآفرینی صنعتی به راهاندازی کارخانه محدود نمیشود. کسب و کارهای امروزی برای دوام در بازار باید مدام در حال نوآوری سازمانی و بروزرسانی باشند. به همین دلیل این روش کارآفرینی به افراد خلاق نیاز دارد.
استارتاپها
راهاندازی استارتاپها یک شیوه نوین و کاربردی برای کارآفرینی است. مراحل راه اندازی استارتاپ باید با دقت طی شود. پس از آن کسب و کار گسترشپذیر است. یعنی با وجود اینکه به عنوان یک کسب و کار کوچک فعالیت خود را آغاز کرده، پتانسیل تبدیل شدن به یک بیزینس بزرگ را دارد.
کارآفرینی آنلاین
در گذشته کارآفرینان، از همان گامهای ابتدایی راهاندازی کسب و کار خود، یک محل فیزیکی اجاره یا خریداری میکردند. اما امروزه مغازهها و فروشگاهها به سایتها و صفحات مجازی تبدیل شدهاند. بسیاری از کارآفرینان ایدههای خود را در بستر اینترنت توسعه میدهند و به همین دلیل روش آنلاین به یکی از انواع کارآفرینی تبدیل شده است.
آیا افراد شاغل هم میتوانند کارآفرین باشند؟
تا اینجای کار توضیحات جامعی برای پاسخ به سوال کارآفرینی چیست، ارائه دادیم. اکنون به سوال مهم دیگری رسیدهایم. بسیاری از افراد کارآفرین، در حال حاضر به عنوان کارمند مشغول هستند. آیا باید برای کارآفرینی شغل خود را ترک کنند؟
به یاد داشته باشید راهاندازی هیچ کسب و کاری از همان ابتدا نه تنها سودآور نیست، بلکه هزینه هم دارد. پس ترک شغل فعلی، برای راهاندازی یک کسب و کار جدید ایده خوبی نیست.
کارآفرینی را به عنوان یک شغل دوم آغاز کنید. زمانی که درآمد آن به بیش از ۱.۵ برابر شغل اولتان رسید، میتوانید آن را با شغل تمام وقت خود جایگزین کنید.
افراد شاغل هم میتوانند کارآفرین باشند. برای این کار دو راه مختلف دارند:
1. در سازمان خود کارآفرینی کنید
اگر ایدهای که دارید، با حوزه فعالیت سازمانی که اکنون در آن کار میکنید، مطابقت دارد، میتوانید در سازمان خود کارآفرینی کنید. البته پیش از مطرح کردن ایده باید بدانید که شرایط این روش کارآفرینی چیست.
- مطمئن شوید مدیر شما شخصی است که از ایدههای جدید استقبال و روی آنها سرمایهگذاری میکند.
- مطمئن شوید پیادهسازی ایده هم به نفع شما و هم به نفع سازمانی است که در آن کار میکنید.
- به جایگاه خود در سازمان دقت کنید. بدیهی است کارمندی که تازه استخدام شده باشد، به این زودی نمیتواند درباره کارآفرینی درون سازمانی با مافوق خود صحبت کند.
برخی از سازمانها فرصتهای بسیاری در اختیار کارمندان خود قرار میدهند و توانمندیهایشان را شکوفا میکنند. در چنین سازمانهایی کارآفرینی درون سازمانی میتواند نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد.
2. کارآفرینی پاره وقت
درصورتی که راهی برای کارآفرینی در سازمان ندارید، به سراغ روش دوم بروید. زمان آزاد خود را برای راهاندازی کسب و کار جدیدی که در نظر دارید، صرف کنید. با گامهای کوچک، آجر به آجر کسب و کار خود را میسازید و میتوانید آن را به سوددهی برسانید. بسیاری از کارآفرینان در همین فعالیت پاره وقت، تیم کاری خود را نیز میسازند تا بتوانند با پشتوانه قدرتمندتری شغل اول خود را جایگزین کنند.
مراحل کارآفرینی به چه صورت است؟
با توضیحاتی که تا اینجای کار ارائه دادیم، احتمالا اکنون میدانید مراحل کارآفرینی چیست. برای انسجام بهتر ذهن شما، در این بخش مراحل کار را جمع بندی کردهایم.
- پیدا کردن ایده یا فرصت.
- تعیین نقشه راه و چشم اندازی برای آینده کسب و کار.
- تیم سازی و تأمین منابع در حد نیاز ابتدایی (نیازی نیست در این مرحله به دلیل کمبود منابع متوقف شوید. با حداقلها شروع کنید و سپس رفته رفته منابع مورد نیاز را تأمین کنید).
- اجرای ایده و شروع کسب و کار.
- کسب تجربه.
- ایجاد تغییرات لازم برای هماهنگی ایده با بازار کار.
آنچه کارآفرینی هست… .
اکنون به صورت علمی میدانید کارآفرینی چیست و چه فرآیندی دارد. اما هنوز هم احتمال دارد باورهای نادرستی درباره این شیوه کار داشته باشید. در این بخش باورهای درست و نادرست درباره کارآفرینی را تفکیک میکنیم.
باورهای درستی که به ما نشان میدهند کارآفرینی چیست؛
- کارآفرینی با ابتکار عمل رابطه مستقیم دارد.
- کارآفرینی علاوه بر ایده، به دانش، مهارت و تجربه هم نیاز دارد.
- شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر کشور روی کارآفرینان آن کشور تأثیر دارد.
- کارآفرینی یعنی استقلال و کار کردن بدون مافوق. این بدان معناست که مسئولیت صد در صد همه چیز با شماست.
- کارآفرینی کار افراد سرسخت است.
آنچه کارآفرینی نیست…. .
باورهای نادرست درباره کارآفرینی؛
- مسیر کارآفرینی ساده است.
- افرادی که از مدرسه و دانشگاه انصراف میدهند، بهترین کارآفرینان دنیا هستند. (اصولا کارآفرینی ارتباطی با میزان تحصیلات فرد ندارد. تعداد کارآفرینان تحصیلکرده کمتر از تعداد کارآفرینانی که ترک تحصیل کردهاند، است).
- کارآفرینی فقط به سرمایه زیاد نیاز دارد. (به فردی که دانش کارآفرینی ندارد، ده میلیارد تومان سرمایه بدهید تا در عرض چند ماه تمام آن را به باد بدهد)!
- سختیهای کارآفرینی فقط داستانی زیبا برای موفقیت میسازند! (این باور زمانی درست است که سختیها را پشت سرگذاشته باشید. وقتی در فراز و فرودهای مسیر کارآفرینی قرار دارید، هیچ داستان زیبایی وجود ندارد)!
کلام آخر؛ کارمندی یا کارآفرینی؟!
کارآفرینان تأثیر بیشتری در اقتصاد جامعه دارند. اما هیچ کارآفرینی بدون کارمند نمیتواند ایدههایش را عملی کند. بنابراین به نظر من هیچ بهتر و بدتری در میان کارمندی و کارآفرینی وجود ندارد. اکنون شما میدانید کارآفرینی چیست و میتوانید با توجه به شخصیت خود انتخاب کنید که در کسب و کار کنونی بمانید یا به سراغ کارآفرینی بروید.
اگر کارآفرینی را انتخاب کردهاید، پیش از هرچیز باید روی خودتان سرمایهگذاری کنید تا به یک کارآفرین تبدیل شوید. نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنید و با توجه به آنها یادگیری را شروع کنید. آموزشهای گروه آموزشی ارشیا دکامی، مهارتهای مورد نیاز برای مدیریت در کسب و کار را به شما ارائه میدهند. ما به شما کمک میکنیم به یک مدیر کارآفرین تبدیل شوید.