بهترین ابزارهای تشویق کارکنان چیست؟

در سال‌های اخیر دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌ها به بازار کار راه پیدا کرده‌اند. شیوه کار آن‌ها در یک سازمان با افراد متولد دهه‌های قبلی تاحدودی متفاوت است. مدیران برای موفقیت در ادامه سازمان خود به کمک نیروهای جوان باید با آن‌ها هماهنگ شوند. شناخت ابزارهای تشویق کارکنان یکی از مهم‌ترین مواردی است که مدیران باید یاد بگیرند.
در گذشته شاید بسیاری از افراد به حقوق قانون کار قانع می‌شدند و حتی بیمه را جزو مزیت‌های یک سازمان به شمار می‌آوردند. اما امروزه حقوق مکفی به تنهایی باعث تعهد یک فرد حرفه‌ای به سازمان نمی‌شود. ایجاد اشتیاق سازمانی به اندازه حقوق خوب و مزایا برای تعهد کارمندان به وظایف و سازمانشان اهمیت دارد. در این مقاله قصد داریم روش‌های تشویق کارکنان و انتخاب بهترین شیوه برای تشویق آن‌ها را به شما آموزش دهیم.

منظور از ابزارهای تشویق کارکنان چیست؟

ابزارهای بسیاری برای تشویق کارکنان وجود دارد. ابزارهای تشویق کارکنان در هر سازمان با توجه به شرایط و وظایف کارمندان انتخاب می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. پاداش، قدردانی، ارائه مزایای مادی و غیر مادی و… از جمله ابزارهای تشویق کارکنان به شمار می‌روند. برخی از سازمان‌ها تمام این روش‌ها را با یکدیگر ترکیب می‌کنند و به این صورت برای ایجاد انگیزه در کارکنانشان اقدام می‌کنند.

به عنوان مثال یک روز در فصل را به عنوان روز پاداش‌دهی در نظر می‌گیرند. همچنین در صورتی که کارمندی ارزش افزوده‌ای برای سازمان ایجاد کرد، پیش از فرا رسیدن روز پاداش‌دهی، هدیه یا یادداشتی از طرف مدیر برای قدردانی به او خواهند داد.

شناخت و استفاده هوشمندانه از ابزارهای تشویق کارکنان به شما کمک می‌کند کارمندانی سرزنده داشته باشید که برای دستیابی به اهداف سازمانی تلاش خواهند کرد. قدردانی یکی از ساده‌ترین ابزارهای تشویق کارکنان به شمار می‌رود. اما قدردانی نکردن اولین دلیلی است که کارمندان به خاطر آن محیط کار را ترک می‌کنند!

دلیل اهمیت تشویق کارمندان

کارشناسان بر این باورند که یک مدیر همانطور که مشغول تکمیل تیم سازمان خود است، باید ابزارهای تشویق کارکنان را نیز پیدا کند. بهترین دلیل اهمیت تشویق کارمندان، این است که از ترک آن‌ها جلوگیری می‌کند. ترک یک کارمند از محیط کار، ضررهای بسیاری برای سازمان دارد. شما در سازمان خود برای آموزش نیروها و کسب تجربه‌‌ی آن‌ها هزینه مالی و زمانی زیادی صرف می‌کنید.

بنابراین اگر کارمندی از سازمان خارج شود، این هزینه‌ها عملا به هدر خواهند رفت. از طرف دیگر ممکن است سایر اعضای سازمان شما نیز بی‌انگیزه شوند و فرهنگ ترک کار در مجموعه رواج پیدا کند.

اهمیت تشویق کارکنان به دلیل ایجاد انگیزه و اشتیاق در آن‌هاست. در واقع تمام مزایای تشویق کارکنان را می‌توان در یک فرمول ساده خلاصه کرد:

و همانطور که پیش از این اشاره کردیم، اهمیت تشویق کارکنان به این دلیل است که در آن‌ها انگیزه ایجاد می‌کند.

لیستی از مهم‌ترین مزایای تشویق کارکنان

• ایجاد تمایل در کارکنان برای ادامه کارهای صحیح و ایجاد ارزش در سازمان
• راهی برای انتقال احترام مدیر به کارمندان (با تشویق کارمندان، آن‌ها کاملا متوجه می‌شوند که مدیر برایشان ارزش قائل است و کارهای خوبشان را نادیده نمی‌گیرد)
• ترغیب سایر کارکنان به انجام درست کارها و رسیدن به تشویق و پاداش
• ایجاد اشتیاق و تعهد سازمانی

روش‌های تشویق کارکنان (راه‌های تشویق کارمندان)

تاکنون به اهمیت استفاده از ابزارهای تشویق کارکنان پی بردید. اکنون باید به سراغ شناخت روش‌های تشویق کارکنان بروید. شناخت روش‌های مختلف به شما کمک می‌کند بهترین شیوه را برای اعضای سازمان خود انتخاب کنید.

۱-آموزش

آموزش دیدن یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان است. حرکت ما انسان‌ها یا رو به پایین است و یا رو به بالا. حتی اگر احساس می‌کنید روند روزمره و ثابتی در سازمان دارید و در یک خط صاف حرکت می‌کنید، باید بدانید که در واقع در حال پسرفت هستید. چرا که بعد از مدتی روندها تغییر می‌کنند، اما شما با این تغییرات هماهنگ نشده‌اید. بنابراین احتمال حذف از بازار بسیار زیاد می‌شود.

آموزش مهم‌ترین و ساده‌ترین فاکتوری است که همیشه شما را رو به جلو حرکت می‌دهد. آموزش دادن یکی از ابزارهای تشویق کارکنان به شمار می‌رود، اما برای کارفرما نیز سودمند است. چرا که کارمندان با انگیزه بیشتر فعالیت می‌کنند، در تخصص خود حرفه‌ای‌تر می‌شوند و می‌توانند عملکرد سازمان را ارتقا بخشند.

جالب است بدانید که یکی از شرکت‌های بیمه خارجی، تحقیقاتی روی آموزش کارمندان انجام داد. نتیجه تحقیقات بیمه سیگما این بود که هر دلار هزینه برای آموزش، ۱۲۹ درصد بازگشت سرمایه دارد! چرا که هم جزو روش‌های تشویق کارکنان و ایجاد انگیزه در آن‌ها بود و هم به تخصص آن‌ها اضافه کرد.

۲- مزایای اضافی

بیمه، سرویس رفت و آمد و… بخشی از مزایایی هستند که سازمان‌ها به کارمندان ارائه می‌دهند. برخی از سازمان‌ها مزایای اضافه را به عنوان یکی از راه‌های تشویق کارمندان خود در نظر می‌گیرند. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• وجود اتاق سرگرمی برای ساعات استراحت در محیط کار. مثلا می‌توانید در این اتاق فوتبال دستی، تلویزیون و ابزارهای سرگرمی اینچنینی قرار دهید.
• تأمین مواد غذایی مختلف مانند انواع میان وعده‌ها و نوشیدنی‌های سرد و گرم برای کارکنان سازمان. (این مورد به عنوان ابزارهای تشویق کارکنان مختلف استفاده می‌شود. نمی‌توان مواد غذایی بیشتر را تنها برای یک شخص خاص در نظر گرفت!)
• برنامه‌های سلامت برای کارکنان. مثل ارائه بن تخفیف ورزشگاه‌ها.

تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از مزایا انگیزه بیشتری در کارمندان ایجاد می‌کنند. به همین دلیل در اولویت اول برای انتخاب روش‌های تشویق کارکنان قرار می‌گیرند. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• بیمه درمانی که خدماتی فراتر از بیمه‌های معمولی ارائه می‌دهد. مثل بیمه دندانپزشکی
• مرخصی‌های تشویقی با حقوق
• برنامه بازنشستگی. منظور برنامه‌ای است که خدماتی فراتر از خدمات دولتی ارائه می‌دهد.

۳- قدردانی و پاداش

مزایایی که در قسمت‌های قبل به آن‌ها پرداختیم، به نوعی پاداش در سازمان به شمار می‌روند. اما سیستم پاداش دهی یک سازمان می‌تواند پیشرفته‌تر نیز باشد و موارد دیگری را هم در بر بگیرد. می‌توان گفت سیستم پاداش سازماندهی شده بهترین راه‌های تشویق کارمندان را در اختیار مدیر قرار می‌دهد.

در مقاله « ۵ نکته مهم درباره انواع پاداش در سازمان » انواع پاداش و کاربردهای آن‌ها معرفی شده است. بازخورد مثبت و ارائه پاداش به ازای کارهای خوب، جزو روش‌های تشویق کارکنان به شمار می‌رود.

بهترین راه تشویق کارمندان کدام است؟

شرکت‌های مختلف از تنوع ابزارهای تشویق کارکنان استفاده می‌کنند. به همین دلیل نمی‌توان مشخص کرد که دقیقا بهترین راه تشویق کارمندان چیست. شما باید با توجه به شرایط سازمان خود و علاقه کارمندانتان بهترین شیوه را پیدا کنید. به عنوان مثال ممکن است یک کارمند هزینه‌ای که سازمان برای آموزش او صرف می‌کند را به عنوان تشویق به حساب آورد. اما کارمند دیگری، تصور کند بروز نگه داشته اطلاعاتش بخشی از وظایف کاری اوست و مرخصی و استراحت را به عنوان بهترین راه تشویق کارمندان بشناسد. پس لازم است شناخت دقیقی از اعضای مجموعه خود داشته باشید و با توجه به این شناخت بهترین ابزارهای تشویق کارکنان را استفاده کنید.

در ادامه مثال‌هایی درباره شیوه تشویق برندهای بزرگ دنیا ارائه داده‌ایم.

• نتفلیکس مرخصی زایمان نامحدود به خانم‌ها ارائه می‌دهد. همچنین پدرها نیز با تولد فرزندشان می‌توانند مدت مشخصی در مرخصی باشند.
• شرکت MOZ تعطیلات با حقوق برای کارمندان در نظر می‌گیرد. این مجموعه سه هزار دلار در سال برای حق تعطیلات و مرخصی با حقوق پرداخت می‌کند.
• شرکت ادوبی یک ماه در دسامبر و یک هفته در تابستان شرکت را برای استراحت کارمندان تعطیل می‌کند.

استفاده از این ابزارهای تشویق کارمندان باعث ایجاد انگیزه و تبدیل شدن آن‌ها به یک سفیر برند می‌شود.

بهترین زمان برای استفاده از ابزار تشویق کارمندان

اکنون بهترین ابزارهای تشویق کارمندان را می‌شناسید و می‌دانید که باید بهترین راه را با توجه به سلیقه پرسنل انتخاب کنید. اما موقعیت و زمان استفاده از ابزار تشویق کارمندان نیز اهمیت دارد. چرا که ارائه پاداش در زمان درست، هم باعث ایجاد احساس خوب در کارمند برتر می‌شود و هم سایر کارمندان را به تلاش بیشتر برای دستیابی به تشویق سازمانی ترغیب می‌کند.

بهترین موقعیت برای ارائه ابزار تشویق کارمندان، در میان سایر همکاران اوست. سعی کنید تا حد امکان فاصله‌ زیادی بین زمانی که کارمند کار درست را انجام داده است و زمانی که شما او را تشویق می‌کنید، وجود نداشته باشد.

البته برخی از سازمان‌ها برای نظم بیشتر، روز خاصی را برای تشویق کارمندان در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال ماهانه یک بار جشن کوچکی برگزار می‌کنند. در این روز کارمندانی که بهترین عملکرد را داشته‌اند، تشویق می‌شوند. این روش نیز می‌تواند برای استفاده از ابزار تشویق کارمندان مناسب باشد.

چگونه کارمندان را تشویق کنیم؟

تاکنون بهترین ابزارهای تشویق کارمندان و روش‌های تشویق آن‌ها را به شما معرفی کردیم. همچنین گفتیم که چه زمانی باید کارمندان خود را تشویق کنید. اما هنوز پاسخ یک سوال مهم باقی مانده است: چگونه کارمندان را تشویق کنیم؟

بروزرسانی ابزارهای تشویق کارکنان اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع را با مثال بیشتر توضیح می‌دهیم. تصور کنید به این نتیجه رسیده‌اید که بهترین روش تشویق کارمندان در سازمان شما، پاداش مالی است. پس برای تشویق به آن‌ها کارت‌های هدیه ۵۰۰ هزارتومانی می‌دهید و همین روال را تا دو سال ادامه خواهید داد. شاید در ابتدا کارمندان از این روش تشویق، خوشحال شوند و انگیزه بیشتری برای کار بگیرند.

اما به مرور زمان به این حرکت عادت می‌کنند و دیگر برایشان جذابیتی ندارد و آن را به عنوان بخشی از دستمزد خود حساب می‌کنند. حتی شاید بعد از یک سال، هدیه گرفتن یک گلدان کوچک کاکتوس برای قدردانی جذابیت بیشتری نسبت به کارت هدیه ۵۰۰ هزارتومانی داشته باشد!

یک مدیر خلاق، همان بودجه ۵۰۰ هزارتومانی را برای پاداش دادن به کارمندان خود در نظر می‌گیرد. اما یک بار آن را به عنوان پول نقد یا کارت هدیه ارائه می‌دهد. بار دوم آن را در قالب مرخصی با حقوق به کارمند می‌دهد. بار سوم یک دوره آموزشی به ارزش ۵۰۰ هزارتومان برای کارمند خریداری می‌کند و به او هدیه می‌دهد. چنین مدیری به همین صورت روش‌های مختلفی برای ارائه این پول به کارمند خود پیدا می‌کند.

پس برای پاسخ به سوال چگونه کارمندان را تشویق کنیم، باید ابتدا به سه پرسش کلیدی پاسخ دهیم.

• بهترین روش تشویق کارمندان سازمان من چیست؟
• بهترین موقعیت برای تشویق کارکنان چه زمانی است؟
• بروزرسانی ابزارهای تشویق کارکنان چگونه انجام می‌شود؟

کلام آخر

در این مقاله هر آنچه لازم بود درباره ابزارهای تشویق کارمندان بدانید را بیان کردیم. توجه کنید که همه مراحل تشویق کارمندان باید به ترتیب طی شوند. یعنی ابتدا باید ابزارهای مختلف تشویق را بشناسید، سپس بهترین ابزار برای سازمان خود را انتخاب کنید. بعد از آن موقعیت مناسبی برای تشویق کردن کارمندان در نظر بگیرید و در نهایت آن‌ها را تشویق کنید. خلاقیت در بروزرسانی ابزار تشویق کارکنان را از یاد نبرید.

فرآیند ایجاد انگیزه و اشتیاق در سازمان اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل مدیرانی که در این زمینه آموزش اصولی می‌بینند، می‌توانند عملکرد کارکنانشان را به راحتی ارتقا دهند. اگر شما نیز علاقه دارید مبحث انگیزه و تشویق کارمندان را به صورت تخصصی‌تر یاد بگیرید، توصیه می‌کنیم در «کارگاه انگیزه بخشی به کارکنان » شرکت کنید.