معنی دورکاری چیست؟ همه چیز درباره مزایا، معایب و انواع دورکاری کارمندان

معمولا اکثر افراد در پاسخ به سوال “دورکاری چیست”، دو پاسخ متفاوت دارند؛ برخی از آن‌ها می‌گویند بهترین روشی است که می‌توان با آن کار کرد و برخی دیگر می‌گویند نزدیک است بخاطر این شیوه کار افسرده شوند! در این مقاله علت هرکدام از این پاسخ‌ها را متوجه می‌شوید. در چند سال اخیر این روش کاری در بسیاری از سازمان‌ها متداول شده است و بعد از شیوع ویروس کرونا، بیش از پیش مورد استقبال قرار گرفته.

ما در این مقاله بررسی می‌کنیم دورکاری چیست و ابعاد مختلف آن را هم برای کارفرماها و هم کارمندان باز خواهیم کرد. بعد از مطالعه این مقاله خواهید دانست چطور می‌توانید یک کارمند دورکار استخدام کنید یا به عنوان فردی که با این روش کار می‌کند، استخدام شوید.

دورکاری چیست؟

این مفهوم از زمانی که انسان‌ها کاری برای انجام دادن داشتند، وجود داشته است. این روش کاری با توسعه اینترنت کاملا تغییر کرد و به اندازه‌ای متداول شد که اکنون بسیاری از تیم‌ها با هم به صورت دورکاری کار می‌کنند و تاکنون یکدیگر را از نزدیک ندیده‌اند.

پاسخ سوال دورکاری چیست، در دل واژه وجود دارد؛ در این شیوه کاری از راه دور کار می‌کنند و نیازی ندارند هر روز صبح تا عصر در اداره یا دفتر شرکت حاضر باشند تا کارهایشان را در شرکت انجام دهند. این شیوه با عنوان‌هایی چون کار در خانه یا کار از راه دور نیز شناخته می‌شود.

در بسیاری از مشاغل کار از راه دور، ساعت کاری اهمیتی ندارد و پرداخت حقوق بر اساس نتیجه‌هایی چون پروژه‌هایی که کامل می‌شوند، صورت می‌گیرد. این یعنی افراد دورکار شرایط کاری انعطاف‌‌‌پذیری دارند و تنها چیزی که اهمیت دارد این است که پروژه مورد نظر را در زمان تعیین شده تحویل دهند. البته در برخی از مشاغل دورکاری، ساعت کاری نیز اهمیت دارد؛ به عنوان مثال پشتیبانی تلفنی، شغلی شیفتی و از راه دور است که در آن کارمند باید در ساعات خاصی مشغول پاسخگویی به تلفن‌های مشتریان شود و می‌تواند این کار را در خانه نیز انجام بدهد.

انواع دورکاری در ایران

روش‌های مختلفی برای کار از راه دور وجود دارد. در ایران هنوز قوانین مشخصی برای این شیوه کاری تصویب نشده و نهادی برای نظارت وجود ندارد؛ به همین دلیل شرکت‌های مختلف برای کارمندان راه دور خود قوانینی مطابق با استانداردها و ارزش‌های خودشان تعیین می‌کنند. در حالت کلی انواع دورکاری در ایران را می‌توان به سه روش تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

فریلنسری

بسیاری از افراد تصور می‌کنند مفهوم فریلنسری با کار از راه دور یکسان است و حتی به سایر انواع دورکاری در ایران هم فریلنسری می‌گویند. فریلنسرها افرادی هستند که به صورت آزاد کار می‌کنند، با هیچ شرکتی قرارداد ندارند و در ازای انجام هر پروژه دستمزد می‌گیرند. فریلنسرها معمولا دورکار هستند اما برخی از آن‌ها برای انجام کارشان باید در محل انجام پروژه حاضر باشند. در رابطه با اینکه فریلنسر چیست به طول کامل در مقاله دیگری توضیح داده‌ایم.

چند نمونه از متداول‌ترین مشاغل فریلنسری

• دیجیتال مارکتینگ (مدیریت بازاریابی دیجیتال، تولید محتوا، مدیریت سایت، بهینه‌سازی موتورهای جستجو و…)
• ترجمه
• طراحی نقشه و برخی از شاخه‌های معماری
• برنامه نویسی
• مشاوره

دورکاری کامل

در این روش افراد در یک شرکت استخدام می‌شوند، اما می‌توانند کارهایشان را به جای محیط فیزیکی شرکت، در خانه انجام دهند. افرادی که در این حوزه فعالند به صورت پروژه‌ای کار نمی‌کنند و به عنوان یکی از کارمندان شرکت شناخته می‌شوند. در این روش دستمزد و پاداش کارمندان مشخص است، شرایط کاری انعطاف‌پذیر است و کارمندان وظایف مشخصی دارند.

اگر بخواهیم به سوال یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این روش دورکاری چیست، پاسخ دهیم، باید به عدم محدودیت به مکان جغرافیایی اشاره کنیم. در این روش کارفرماها می‌توانند کارمند مورد نظر خود را از شهری در ایران استخدام کنند و افراد متخصص نیز بدون نیاز به جابجایی می‌توانند با شهرهای دیگر همکاری داشته باشد. این شیوه کاری میزان مهاجرت از روستاها به شهرها به خاطر شغل را کاهش می‌دهد.

چند نمونه از انواع دورکاری در ایران به شیوه کامل:

• شاخه‌های مختلف دیجیتال مارکتینگ
• خدمات پشتیبانی از مشتریان
• حسابداری
• تدریس آنلاین

دورکاری به صورت انعطاف‌پذیر

این روش، خود شاخه‌های مختلفی دارد. به عنوان مثال برخی از شرکت‌ها شرایط کار حضوری دارند، اما در مواقعی خاص مثل تعطیلات کرونایی، کارهایشان را به صورت دورکاری به کارمندان می‌سپارند. یا به عنوان مثالی دیگر برخی از شرکت‌ها این حق انتخاب را به کارمند می‌دهند که تصمیم بگیرد از راه دور در مجموعه فعالیت می‌کند یا یک کارمند تمام وقت حضوری خواهد بود.

برخی از مشاغل انعطاف‌پذیر برای دورکاری چیست؟

• مشاغل مربوط به فروش و بازاریابی
• مدیریت پروژه
• مدیریت تیم
• امور مالی
• توسعه نرم افزار

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که بسیاری از مشاغل دورکاری، این قابلیت را دارند که به هر سه نوع انجام شوند. اینکه کدام روش انتخاب می‌شود به توافق میان کارمند و کارفرما بستگی دارد.

انواع قرارداد دورکاری چیست؟

همانطور که گفتیم در ایران هنوز شرایط مشخصی که از سوی مسئولان تعیین شده باشد، برای کار از راه دور وجود ندارد. بسیاری از افراد دورکار به صورت فریلسنر کار می‌کنند و حتی قراردادی در این زمینه نمی‌بندند. اما بهتر است شرایط کار از همان ابتدا به صورت واضح مشخص باشد و قرارداد دورکاری نوشته شود.

قراردادهای دورکاری را می‌توان به صورت «قرارداد کار» یا «قرارداد پیمانکاری یک نفره» نوشت. در روش اول، فرد به عنوان کارمند در شرکت شما استخدام می‌شود و مطابق با قوانین کار در شرکت شما رفتار می‌کند، تنها تفاوت این است که به جای کار در محیط حضوری شرکت، فعالیت دورکار دارد.

دومین نوع قرار دورکاری، قرارداد پیمانکاری است. این قرارداد اگر با یک تیم بسته شود، دیگر کار از راه دور نیست و برون‌سپاری محسوب می‌شود، اما قرارداد پیمانکاری تک نفره همان مفهوم دورکاری را دارد و فریلنسری است.

مزایا و معایب دورکاری چیست؟

دورکاری هم برای کارمندان و هم برای کارفرماها، مزیت‌ها و معایب بسیاری دارد.

مزایای این روش برای مدیران:

• افزایش بهره‌وری و دریافت پروژه در ضرب‌ الاجل تعیین شده
• کاهش هزینه‌ها (عدم نیاز به مکان فیزیکی، تجهیزات و…)
• امکان استخدام کارمندان بیشتر
• عدم محدودیت به مکان و موقعیت جغرافیایی

مزایای کار از راه دور برای کارمندان

• اتلاف وقت کمتر
• استقلال در زمان و شیوه انجام کار
• سبک زندگی انعطاف‌پذیر و عدم محدودیت به ساعت کاری مشخص
• کاهش استرس در کار
• امکان انجام کار در شرایط مختلف

در نگاه اول به نظر می‌رسد که کار در خانه هیچ نقطه ضعفی ندارد و کار در خانه بهترین روشی است که می‌توان برای انجام مشاغل مختلف انتخاب کرد. اما زمانی که کمی دقیق‌تر به مزایا و معایب دورکاری فکر کنید، متوجه می‌شوید این شیوه هم خالی از ایراد نیست.

معایب دورکاری برای مدیران:

• ایجاد بی‌نظمی
• کاهش توانایی کنترل سازمان و کارمندان
• سختی اعتماد و سپردن پروژه‌ها
• عدم ارتباط با کارمندان و انزوا
• عدم دسترسی به کارمندان

معایب دورکاری برای کارمندان

• عدم وجود ساعت کاری مشخص و تداخل زندگی شخصی با زندگی کاری
• انجام پروژه‌ها در دقیقه نود
• دوری از محیط کاری و از دست دادن انگیزه
• تعطیلی کار با قطعی اینترنت (این مورد می‌تواند یکی از معایب برای کارفرماها هم باشد)
• نیاز به تأمین تجهیزات و پرداخت هزینه سیستم و… برای انجام پروژه‌ها.

دورکاری در منزل یا خارج از آن؟

بسیاری از افراد بخاطر اینکه می‌توانند در خانه باشند، بررسی می‌کنند دورکاری چیست و به دنبال موقعیت‌های شغلی این‌چنینی هستند. تعداد مشاغل دورکاری در منزل بسیار زیاد است، اما چالش‌‌های خاص خود را دارد. زمانی که در خانه کار می‌کنید، مرزهای میان زندگی شخصی و کاری شما کم‌کم از بین می‌رود.

بسیاری از افراد دورکار در خانه اتاق کار منحصر به فردی ندارند و میز کارشان در کنار تخت خوابشان قرار گرفته یا در هال مشغول به انجام کار می‌شوند. ترکیب فضای کاری با اتاق خواب یا محل تعامل با خانواده، چالش‌های بسیاری برای فرد دورکار و اعضای خانواده او ایجاد می‌کند! در قسمت‌های بعدی راهکارهایی برای چالش دورکاری در منزل ارائه خواهیم داد.

بهترین روش‌ها برای حل چالش‌های دورکاری پاره وقت و تمام وقت

بسیاری از چالش‌های کار از راه دور با مدیریت زمان حل می‌شود. یکی از بهترین راهکارها برای حل این چالش‌ها، کار در فضاهای اشتراکی است. بسیاری از افراد فریلنسر و دورکار در محیط‌های کاری اشتراکی فعالیت می‌کنند تا بتوانند مرزهای میان زندگی کاری را از زندگی شخصی جدا کنند و برنامه مشخصی داشته باشند.

فضای کاری اشتراکی جایی است که افراد مختلف برای انجام کارهایشان به آن مراجعه می‌کنند و شبیه به دفتر کار شخصی است. با مراجعه به این فضاها، می‌توانید زمانتان را مدیریت کنید. وقتی در فضای کار هستید فقط کار کنید و وقتی به خانه برمی‌گردید، مشغول استراحت شوید.

مزیت دیگر کار در فضای اشتراکی تعامل و ایجاد ارتباط است. با کار در این فضاها، از انزوای خانه خارج می‌شوید، می‌توانید دوستان جدیدی پیدا کنید و با آن‌ها ارتباط داشته باشید.

برخی از تکنیک‌های مدیریت چالش‌های دورکاری پاره وقت یا تمام وقت

• اولویت‌هایتان را تعیین کنید و به آنچه خارج از اولویت‌هاست، «نه» بگویید.
• در لحظه فقط یک کار انجام دهید و به جز در شرایط اورژانسی از وسط یک کار به سراغ کار دیگر نروید.
• هیچ کاری را تمام نشده رها نکنید.
• کارهای هر روز را در همان روز انجام دهید و مطابق با برنامه عمل کنید.
• متعهد باشید!
• تمام وقت خود را به کار اختصاص ندهید و استراحت کنید (برعکس این موضوع نیز صدق می‌کند!)
• از تقویم استفاده کنید و به امید ذهنتان نباشید، زیرا احتمال دارد چیزی را فراموش کنید!
• حتی اگر در خانه کار می‌کنید، محیطی مخصوص به کار داشته باشید؛ جایی خارج از اتاق خواب یا هال!
• تغذیه سالم داشته باشید و ورزش کنید.
• از عناصری که حواستان را پرت می‌کنند، در محیط کار استفاده نکنید. مثلا وقتی مشغول کار هستید، موبایل خود را دور بگذارید یا از اپلکیشن‌هایی که دسترسی به برنامه‌های سرگرم‌کننده را محدود می‌کنند، استفاده کنید.

افزایش بهره‌وری در زمان دورکاری کارمندان شرکت

استخدام کارمند به صورت دورکار مزیت‌های بسیاری دارد، اما شیوه مدیریت آن‌ها کاملا با مدیریت کارمندان حضوری تفاوت دارد. مدیرانی که به اشتباه کارمندان دورکار را هم به همان شیوه‌های سنتی مدیریت می‌کنند، با شکست مواجه می‌شوند و در نهایت تصور می‌کنند که دورکاری روش مناسبی برای پیش بردن پروژه‌هایشان نیست.

۳ نکته برای افزایش بهره‌وری در زمان دورکاری کارمندان

• مدیران باید بدانند معنی دورکاری چیست و آیا برای پروژه‌های شرکتشان مناسب است یا خیر. در برخی از شرکت‌ها، ذات پروژه‌ها به گونه‌ای است که امکان انجام آن‌ها از راه دور وجود ندارد و مدیریت دورکاری امکان پذیر نیست!
• مدیریت زمان یکی از مهم‌ترین مسائل در کار از راه دور است؛ بنابراین مدیران باید برنامه زمانی و اهداف مشخصی برای کارمندان خود تعیین کنند.
• تعیین اولویت‌ها به مدیریت بهتر کارمندان دورکار کمک می‌کند. با تعیین اولویت‌ها می‌توانید تشخیص دهید در لحظه روی چه موضوعی باید تمرکز کنید.

کلام آخر؛ دورکاری می‌تواند بهترین یا بدترین شغل دنیا باشد!

با اطلاعات ارائه شده در این مقاله، اکنون شما پاسخ منحصر به خود را برای سوال «دورکاری چیست» دارید. میزان رضایت یا نارضایتی افراد مختلف از کار در خانه به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ به عنوان مثال کارفرمایی که توانایی مدیریت تیم از راه دور را داشته باشد، بدون اینکه هزینه اجاره دفتر بپردازد، کارهایش را پیش می‌برد. اما کارفرمایی که نمی‌تواند تیم دورکار را مدیریت کند، ترجیح می‌دهد کارمندان حضوری داشته باشد و هزینه اجاره بپردازد.

با گذشت زمان، دورکاری بیش از پیش متداول می‌شود؛ به همین دلیل لازم است قوانین و روش‌هایی که برای انجام این شیوه کاری وجود دارد را یاد بگیرید و از آن‌ها استفاده کنید تا بتوانید از شیوه کار از راه دور بیشترین استفاده را ببرید.